4 października 2019

Wiedza i czas… w walce z sepsą

W walce z sepsą decydujące znaczenie ma wiedza – podkreślają organizatorzy kampanii edukacyjnej „Wyprzedź meningokoki! Liczy się czas”. Po pierwsze, znajomość objawów, ponieważ ze względu na błyskawiczny przebieg (zwłaszcza sepsy meningokokowej) skutek leczenia zależy od jak najszybszego rozpoznania. Po drugie, wiedza na temat profilaktyki, gdyż dzięki szczepieniom zagrożeniu można zapobiegać.

Na konferencji z okazji przypadającego 13 września Światowego Dnia Sepsy informacjami dzielili się eksperci, podkreślając, że najczęstszą przyczyną sepsy u zdrowych starszych niemowląt i dzieci w wieku przedszkolnym są zakażenia bakteryjne pałeczką hemofilną typu b, pneumokokami i meningokokami.

– W Polsce największy problem sprawia sepsa meningokokowa u dzieci w pierwszych dwóch latach życia, z którą wiąże się 80 proc. spraw sądowych w pediatrii – wyjaśniał dr hab. n. med. Ernest Kuchar, kierownik Kliniki Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym WUM, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Wakcynologii. – Lekarze nie mają doświadczenia w rozpoznawaniu sepsy meningokokowej, gdyż występuje ona dość rzadko. Według danych NIZP-PZH w 2018 r. w Polsce rozpoznano 200 przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej.

– Sepsa meningokokowa początkowo jest trudna do rozpoznania, a jednocześnie zakażenie postępuje bardzo szybko, notowana jest wysoka śmiertelność i duże ryzyko powikłań. Dlatego profilaktyka w postaci szczepień ochronnych jest uzasadniona u każdego dziecka – podkreślał lek. Piotr Hartmann, prezes Fundacji Rozwoju Pediatrii, kierujący Oddziałem Pediatrii w Szpitalu Dziecięcym w Dziekanowie Leśnym. – Z moich obserwacji wynika, że niewiele dzieci w pierwszym roku życia jest szczepionych przeciw meningokokom. Rodzice myślą, że skoro dziecko przebywa w domu, nie ma kontaktu z innymi dziećmi, to nie ma się gdzie zakazić. Wiek dziecka jest już czynnikiem ryzyka. Zapadalność w pierwszym roku życia jest dwudziestokrotnie wyższa niż w całym społeczeństwie.

Lekarze zwracali uwagę, że pierwsze objawy są mało charakterystyczne (przypominają przeziębienie lub grypę), ale sepsa rozwija się błyskawicznie i w ciągu 24 godzin może doprowadzić do śmierci pacjenta. Gorączka lub hipotermia, przyspieszenie akcji serca, zimne kończyny, przedłużony powrót kapilarny, przyspieszony oddech, bóle kończyn, ból brzucha, wymioty, czasami biegunka, senność, zaburzenia świadomości, krwotoczna wysypka (nie zawsze występuje i nie od razu) mogą świadczyć o sepsie, a w przypadku jej podejrzenia należy chorego jak najszybciej zawieźć do szpitala.

– Nie minęło nawet kilka godzin, a stan syna dramatycznie się zmienił: był uśmiechnięty i nagle stał się prawie zupełnie nieprzytomny – wspominała Katarzyna Michalska, matka 3,5-letniego chłopca, który w wieku 18 miesięcy przeszedł sepsę meningokokową. Na szczęście nie pozostawiła śladów. – A przecież zanim trafiliśmy na OIOM, byliśmy dwa razy na konsultacji lekarskiej. Za pierwszym razem lekarz nie potrafił powiedzieć, co dzieje się z Maćkiem. Oprócz wysokiej gorączki, nie było innych objawów.

Eksperci podkreślają, że dzieci w Polsce w pierwszej kolejności powinny być szczepione przeciw meningokokom typu B, które wywołują najwięcej przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej (występuje pod postacią sepsy i/lub sepsy z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych) zarówno u dzieci w pierwszym roku życia (77 proc.), jak i w całej populacji (66 proc.).

W Polsce szczepienia przeciw meningokokom są tylko zalecane, a zatem odpłatne. Refunduje się je np. w Wielkiej Brytanii, a ich wprowadzenie spowodowało spadek zachorowań o 50 proc. Większa zapadalność na sepsę o podłożu bakteryjnym (pneumokokowym lub meningokokowym) ma miejsce w okresie jesienno-zimowym.

Szacuje się, że na świecie rocznie na sepsę zapada 27–30 mln osób (w Polsce co najmniej 50 tys.), a 6–9 mln umiera. Aż 1,2 mln przypadków sepsy dotyczy dzieci. 10–30 proc. osób, które przeżyły sepsę, cierpi z powodu długotrwałych następstw choroby – od zaburzeń psychicznych przez utratę słuchu po inwalidztwo w wyniku amputacji kończyn. Światowa Organizacja Zdrowia ustanowiła usprawnienie rozpoznania sepsy priorytetem dla narodowych systemów zdrowia.    ach

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza