5 października 2020

Nowelizacja rozporządzeń dotyczących epidemii COVID-19

Filip Niemczyk, adwokat

13 sierpnia i 1 września 2020 r. ogłoszone zostały dwie nowelizacje rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych zakazów i nakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Zgodnie z pierwszą zezwolono m.in. na działalność kin, a także organizację spektakli i projekcji filmów na otwartym powietrzu – pod warunkiem, że widzom udostępnione zostanie nie więcej niż 25 proc. liczby istniejących miejsc. Zgodnie z drugą nowelizacją, kwarantanna po powrocie z zagranicy skrócona została do 10 dni. Kwarantannie nadal podlegają osoby, które przekroczyły granicę zewnętrzną UE, miały kontakt z osobą zakażoną, chorą lub podejrzaną o zakażenie, mają objawy, które mogą wskazywać na zakażenie koronawirusem, mieszkają wspólnie z osobą objętą kwarantanną lub izolacją domową.

1 września 2020 r. ogłoszone zostały dwie nowelizacje rozporządzeń ministra zdrowia w sprawie chorób zakaźnych powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych i kwarantanny albo nadzoru epidemiologicznego oraz w sprawie standardu organizacyjnego opieki w izolatoriach.  Wprowadzono w ten sposób wiele zmian dotyczących odbywania kwarantanny i izolacji domowej. Zakończenie izolacji domowej następuje po trzech dniach bez gorączki i objawów infekcji układu oddechowego, ale nie wcześniej niż po 13 dniach od dnia wystąpienia objawów, chyba że lekarz sprawujący opiekę nad pacjentem w izolacji szpitalnej przedłuży okres izolacji, ewentualnie taką decyzję podejmie lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, który udzielił teleporady, nie wcześniej niż w ósmej dobie przebywania w izolacji. Ustalono również, że u osób z deficytami odporności (immunoniekompetentnych) czas izolacji może zostać wydłużony, adekwatnie do stanu zdrowia, do 20 dni. Wprowadzono również regułę, że w szczególnych sytuacjach, np. w przypadku osób wykonujących zawód medyczny lub w przypadkach uzasadnionych klinicznie, zakończenie izolacji nastąpi po dwukrotnym uzyskaniu ujemnego wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2, z próbek pobranych w odstępach co najmniej 24-godzinnych, niezależnie od liczby dni, jakie upłynęły od ostatniego dodatniego wyniku testu i od rodzaju objawów klinicznych. Zgodnie z nowymi przepisami, w izolatoriach wizyta pielęgniarska odbywa się nie rzadziej niż dwa razy na dobę, a w jej ramach m.in. ocenia się stan ogólny pacjenta, mierzy temperaturę ciała oraz podaje zlecone przez lekarza leki. Jeśli nastąpi pogorszenie stanu zdrowia lub trzeba podjąć decyzję o wypisaniu pacjenta z izolatorium, odbywa się wizyta lekarska.

8 września 2020 r. ogłoszona została nowelizacja rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie chorób zakaźnych powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych oraz obowiązku kwarantanny albo nadzoru epidemiologicznego, zgodnie z którą lekarz rodzinny będzie mógł zlecić wykonanie testu pacjentowi, u którego podejrzewa zakażenie wirusem SARS-CoV-2 po wykonaniu badania fizykalnego lub w ramach teleporady, podczas której stwierdził następujące kliniczne objawy wspomnianej choroby: temperaturę ciała powyżej 38°C, kaszel i duszności oraz utratę węchu lub smaku. Istotność zmiany polega na tym, że dla zlecenia wykonania testu nie będzie konieczna wizyta pacjenta w POZ.

Nowelizacja ustaw W CELU ZAPEWNIENIA FUNKCJONOWANIA ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu

14 sierpnia 2020 r. uchwalona została ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu, mocą której zmodyfikowano zapisy kilkunastu innych aktów prawnych dotyczących organizacji systemu ochrony zdrowia, w tym ustaw o zawodach lekarza i lekarza dentysty, pielęgniarki i położnej, fizjoterapeuty, o diagnostyce laboratoryjnej, przeciwdziałaniu narkomanii, systemie informacji w ochronie zdrowia, świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Z licznych zmian warto wymienić:

– wprowadzenie możliwości odbycia zdalnych egzaminów specjalizacyjnych dla wybranych zawodów medycznych,

– umożliwienie położnym w czasie epidemii, jeśli wyrazi na to zgodę kierownik placówki, udzielania świadczeń zdrowotnych wszystkim pacjentom (niezależnie od wieku i płci),

– elektronizację obsługi zapotrzebowań składanych w trybie importu docelowego, który polega na sprowadzaniu
z zagranicy produktów leczniczych oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego nieposiadających pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w Polsce, a niezbędnych dla ratowania życia lub zdrowia pacjenta,

– stworzenie Systemu Obsługi Importu Docelowego, który ma zapewnić elektroniczny obieg zapotrzebowania między lekarzem je wystawiającym, konsultantem potwierdzającym jego zasadność oraz ministrem zdrowia,

– wdrożenie możliwości uzyskania informacji o e-recepcie w aplikacji mobilnej,

– przekształcenia organizacyjne Narodowego Funduszu Zdrowia polegające na wzmocnieniu roli centrali oraz prezesa, który m.in. będzie pracodawcą także wobec osób zatrudnionych w oddziałach wojewódzkich. 

Projekt ustawy o medycynie laboratoryjnej

24 lipca 2020 r. Ministerstwo Zdrowia przedstawiło do konsultacji projekt ustawy o medycynie laboratoryjnej. Dotychczas obowiązująca ustawa regulująca status diagnostów laboratoryjnych w systemie ochrony zdrowia pochodzi z 2001 r. Projekt zakłada m.in.:– uaktualnienie i sprecyzowanie czynności diagnostyki laboratoryjnej oraz wskazanie, że czynnościami diagnostyki laboratoryjnej będą także badania wykonywane na potrzeby organu ścigania lub wymiaru sprawiedliwości,

– wprowadzenie obowiązku ustawicznego rozwoju zawodowego diagnosty, a także aktualizację rozwiązań dotyczących szkolenia specjalizacyjnego i uzyskiwania tytułu specjalisty w danej dziedzinie diagnostyki laboratoryjnej,– wprowadzenie przepisów regulujących wykonywanie zawodu przez nałożenie obowiązku wpisu do rejestru prowadzonego przez Krajową Radę Diagnostów Laboratoryjnych.

Najnowsze orzecznictwo prawnomedyczne

Z różnych stron kraju docierają informacje o kolejnych wyrokach sądów w indywidualnych sprawach dotyczących przestrzegania nakazów i zakazów wprowadzonych w czasie stanu epidemii. Sąd Rejonowy w Suwałkach orzekł w ostatnich dniach, że ekspedientka sklepu zostanie ukarana grzywną w wysokości 100 zł za czyn z art. 138 kodeksu wykroczeń polegający na tym, że odmówiła obsłużenia klienta, który nie założył maseczki. Sąd pierwszej instancji uznał, że taka odmowa była nieuzasadniona. Inny sąd – tym razem w Kościanie– odmówił wszczęcia postępowania dotyczącego ukarania rowerzysty za brak maseczki. W uzasadnieniu stwierdzono, że nie ma podstaw prawnych umożliwiających wprowadzenie– w drodze rozporządzenia – powszechnego obowiązku zakrywania ust i nosa. Informacje te wskazują na sygnalizowaną nieprawidłowość legislacyjną części przepisów publikowanych w okresie epidemii, polegającą na wprowadzeniu daleko idących ograniczeń swobód obywatelskich w drodze rozporządzenia Rady Ministrów lub ministra zdrowia, zamiast w drodze ustawy. Konsekwencją może być brak możliwości faktycznego egzekwowania tych przepisów, a w rezultacie ich ograniczona skuteczność jako środka do walki z epidemią.

 13 czerwca 2019 r. Sąd Apelacyjny w Krakowie oddalił apelację pacjentki-powódki, która domagała się zadośćuczynienia w kwocie 80 tys. zł od szpitala w związku z przeprowadzoną dwukrotnie w ciągu kilku tygodni w 2013 r. operacją usunięcia ciąży pozamacicznej. Powódka twierdziła, że przy pierwszym zabiegu popełniono błąd, skoro konieczne było przeprowadzenie drugiego, a w konsekwencji narażono niepotrzebnie jej życie i zdrowie. Szpital bronił się twierdzeniem, że obie operacje zostały wykonane zgodnie z aktualnym stanem wiedzy medycznej i za pomocą dostępnych metod i środków. W szczególności pierwszy zabieg został przeprowadzony z należytą starannością oraz w sposób jak najbardziej oszczędzający powódkę, z zachowaniem macicy z oboma jajnikami. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Tarnowie powództwo zostało oddalone. W uzasadnieniu stwierdzono m.in., że fakt pozostawienia w organizmie powódki ciąży pozamacicznej stanowił powikłanie, nieświadczące jednak o dopuszczeniu się w pozwanej placówce błędu w sztuce lekarskiej. Sąd Apelacyjny zwrócił się o dodatkową opinię biegłego, który stwierdził, że pierwsza operacja została wykonana prawidłowo, a rozpoznanie, iż nastąpiło poronienie trąbkowe, było uzasadnione. Biegły wskazał przy tym, że w jego ocenie pozostawienie – jak się później okazało – jaja płodowego w nieuszkodzonym jajowodzie nie było błędem, lecz stanowiło rzadkie powikłanie zabiegu. Opinia nie pozostawiała żadnych wątpliwości co do tego, że pozwanemu szpitalowi nie można przypisać odpowiedzialności – stwierdził w uzasadnieniu Sąd Apelacyjny.

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza