17 października 2016

Nowe przepisy prawne

mec. Beata Kozyra-Łukasiak

26 lipca 2016 r. weszło w życie rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 15 lipca 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu zakładów leczniczych, w tym psychiatrycznych, przeznaczonych do wykonywania tymczasowego aresztowania, oraz warunków zabezpieczenia tych zakładów, opublikowane w DzU z 2016 r., poz. 1098.

27 lipca 2016 r. zostało opublikowane w DzU z 2016 r., poz. 1117, obwieszczenie ministra zdrowia z 11 lipca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

28 lipca 2016 r. zostało opublikowane w DzU  z 2016 r., poz. 1133, obwieszczenie ministra zdrowia z 5 lipca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie wykazu zakładów psychiatrycznych i zakładów leczenia odwykowego przeznaczonych do wykonywania środków zabezpieczających oraz składu, trybu powoływania i zadań komisji psychiatrycznej do spraw środków zabezpieczających.

28 lipca 2016 r. zostało opublikowane w DzU z 2016 r., poz. 1132, obwieszczenie ministra zdrowia z 7 lipca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem.

29 lipca 2016 r. zostało opublikowane w DzU z 2016 r., poz. 1146, obwieszczenie ministra zdrowia z 11 lipca 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.

31 lipca 2016 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z 7 lipca 2016 r. w sprawie podziału kwoty środków finansowych w 2017 r. stanowiącej wzrost całkowitego budżetu na refundację, opublikowane w DzU z 2016 r., poz. 1152.

3 sierpnia 2016 r. weszła w życie ustawa z 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, opublikowana w DzU z 2016 r., poz. 1053.

Kobiety w ciąży i kobiety karmiące dziecko piersią nie mogą wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią.

6 sierpnia 2016 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z 7 lipca 2016 r. w sprawie wydawania zezwoleń na obrót hurtowy środkami odurzającymi, substancjami psychotropowymi lub prekursorami kategorii 1, opublikowane w DzU z 2016 r., poz. 1085.

5 sierpnia 2016 r. weszła w życie ustawa z 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta, opublikowana w DzU z 2016 r., poz. 1070.

Przepisy kodeksu postępowania karnego stanowią, że osoby obowiązane do zachowania tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu mogą odmówić zeznań co do okoliczności, na które rozciąga się ten obowiązek, chyba że sąd lub prokurator dla dobra wymiaru sprawiedliwości zwolni te osoby od obowiązku zachowania tajemnicy, jeżeli ustawy szczególne nie stanowią inaczej. Na postanowienie w tym przedmiocie przysługuje zażalenie. Osoby obowiązane do zachowania tajemnicy lekarskiej mogą być przesłuchiwane w sprawie faktów objętych tą tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu. W postępowaniu przygotowawczym w przedmiocie przesłuchania lub zezwolenia na przesłuchanie decyduje sąd, na posiedzeniu bez udziału stron, w terminie nie dłuższym niż 7 dni od daty doręczenia wniosku prokuratora. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie. W wymienionych przypadkach sąd przesłuchuje taką osobę na rozprawie z wyłączeniem jawności. Nie dotyczy to sytuacji, gdy zwolnienie z tajemnicy nastąpiło na podstawie zgody wyrażonej przez osobę bliską zmarłego pacjenta, zgodnie z przepisami ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta, w przewidzianym przez te ustawy zakresie i przy braku wskazanego w nich sprzeciwu złożonego przez inną osobę bliską zmarłego pacjenta. Jeżeli zwolnienie z tajemnicy nastąpiło na podstawie i na zasadach, o których mowa wyżej, okoliczności objęte tajemnicą, które zostały ujawnione na rozprawie z wyłączeniem jawności, mogą być rozpowszechniane publicznie przez osobę, której zgoda była wymagana do zwolnienia z tej tajemnicy. Zgodnie z art. 40 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu.

Wspomnianego przepisu nie stosuje się, gdy:

1) tak stanowią ustawy, 2) badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych organów i instytucji, na podstawie odrębnych ustaw; wówczas lekarz jest obowiązany poinformować o stanie zdrowia pacjenta wyłącznie te organy i instytucje, 3) zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób, 4) pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy, po uprzednim poinformowaniu o niekorzystnych dla pacjenta tego skutkach, 5) zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie lekarzowi sądowemu, 6) zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innemu lekarzowi lub uprawionym osobom uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń. W wymienionych sytuacjach ujawnienie tajemnicy może nastąpić wyłącznie w niezbędnym zakresie. W przypadku, o którym mowa w pkt. 4, zakres ujawnienia tajemnicy może określić pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy. Lekarz, z zastrzeżeniem sytuacji, o których mowa w pkt. 1–5, jest związany tajemnicą również po śmierci pacjenta, chyba że zgodę na ujawnienie tajemnicy wyrazi osoba bliska w rozumieniu przepisów ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta. Osoba bliska wyrażająca zgodę na ujawnienie tajemnicy może określić zakres jej ujawnienia. Zwolnienia z tajemnicy lekarskiej nie stosuje się, jeśli ujawnieniu tajemnicy sprzeciwi się inna osoba bliska w rozumieniu przepisów ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta. Lekarz nie może podać do publicznej wiadomości danych umożliwiających identyfikację pacjenta bez jego zgody. Ustawa o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta stanowi, że osoba bliska oznacza małżonka, krewnego lub powinowatego do drugiego stopnia w linii prostej, przedstawiciela ustawowego, osobę pozostającą we wspólnym pożyciu lub osobę wskazaną przez pacjenta. Według przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego krewnymi w linii prostej są osoby, z których jedna pochodzi od drugiej. Krewnymi w linii bocznej są osoby, które pochodzą od wspólnego przodka, a nie są krewnymi w linii prostej. Stopień pokrewieństwa określa się według liczby urodzeń, wskutek których powstało pokrewieństwo. Z małżeństwa wynika powinowactwo między małżonkiem a krewnymi drugiego małżonka. Trwa ono mimo ustania małżeństwa. Linię i stopień powinowactwa określa się według linii i stopnia pokrewieństwa. Zgodnie z przepisami ustawy o prawach pacjenta i rzeczniku praw pacjenta, pacjent ma prawo do zachowania w tajemnicy przez osoby wykonujące zawód medyczny, w tym udzielające mu świadczeń zdrowotnych, informacji z nim związanych, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu medycznego. W celu realizacji tego prawa osoby wykonujące zawód medyczny są obowiązane zachować w tajemnicy informacje związane z pacjentem, w szczególności ze stanem zdrowia pacjenta.

Przepisu nie stosuje się, w przypadku gdy:

1) tak stanowią przepisy odrębnych ustaw, 2) zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób, 3) pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy, 4) zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innym osobom wykonującym zawód medyczny uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń.

Przepisu nie stosuje się także do postępowania przed wojewódzką komisją do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych.

Osoby wykonujące zawód medyczny, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w pkt. 1–3 i postępowania przed komisją wojewódzką, są związane tajemnicą również po śmierci pacjenta, chyba że zgodę na ujawnienie tajemnicy wyrazi osoba bliska. Zwolnienia z tajemnicy nie stosuje się, jeśli jej ujawnieniu sprzeciwi się inna osoba bliska. Wymienione przepisy uniemożliwiają pacjentom decydowanie o tym, kto po ich śmierci będzie miał dostęp do informacji na temat stanu zdrowia objętych tajemnicą lekarską. Pacjentom nie przysługuje prawo do złożenia oświadczenia zakazującego osobom wykonującym zawód medyczny ujawnienia po ich śmierci informacji objętych tajemnicą osobom zaliczonym do kręgu osób bliskich. W uzasadnieniu projektu nowelizacji wymienionych na wstępie ustaw wskazano, że dotychczas zakres tajemnicy lekarskiej był ujęty zbyt szeroko, uniemożliwiając osobom najbliższym zmarłego pacjenta dochodzenie roszczeń lub odpowiedzialności wobec osób, które mogły przyczynić się do jego śmierci. W efekcie tajemnica lekarska może być w jednostkowych przypadkach wykorzystywana do ukrywania błędów w leczeniu wbrew interesowi pacjenta. Zdaniem autorów projektu dysponentem tajemnicy lekarskiej po śmierci pacjenta powinny być osoby najbliższe, które łączył z nim węzeł szczególnego zaufania, tak aby nie zostały naruszone w sposób nieuzasadniony dobra osobiste pacjenta. Osobom bliskim powinno przysługiwać również prawo sprzeciwu wobec zwolnienia z tajemnicy w sytuacji, w której uznają, że ujawnienie informacji objętych tajemnicą będzie stanowiło nieproporcjonalne i nieuzasadnione naruszenie dóbr osobistych. Wówczas do zachowania tajemnicy lekarskiej wystarczający jest sprzeciw choćby jednej z osób bliskich z kręgu osób określonych w ustawie, mimo że pozostałe osoby bliskie wyraziły zgodę na ujawnienie informacji.

11 sierpnia 2016 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z 15 lipca 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie centralnego rejestru niespokrewnionych dawców szpiku i krwi pępowinowej, opublikowane w DzU z 2016 r., poz. 1120.

16 sierpnia 2016 r. został opublikowany w DzU z 2016 r., poz. 1236, wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 26 kwietnia 2016 r. sygn. akt U 1/15.

Trybunał Konstytucyjny orzekł o zgodności z Konstytucją RP oraz przepisami ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych przepisu §4 ust. 2 rozporządzenia ministra zdrowia z 7 lipca 2011 r. w sprawie kierowania na leczenie uzdrowiskowe albo rehabilitację uzdrowiskową (DzU nr 142, poz. 835).

Trybunał Konstytucyjny uznał, że oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia, potwierdzając skierowanie, ma prawo określać: rodzaj leczenia uzdrowiskowego albo rehabilitacji uzdrowiskowej oraz ich tryb, odpowiedni zakład lecznictwa uzdrowiskowego albo rehabilitacji uzdrowiskowej, datę rozpoczęcia leczenia albo rehabilitacji, w przypadku leczenia uzdrowiskowego w warunkach stacjonarnych, czas trwania leczenia, okres leczenia, w przypadku leczenia uzdrowiskowego w warunkach ambulatoryjnych albo rehabilitacji uzdrowiskowej.

16 sierpnia 2016 r. został opublikowany w DzU z 2016 r., poz. 1239, wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 7 czerwca 2016 r., sygn. akt U 8/15.

Trybunał Konstytucyjny po rozpoznaniu wniosku Naczelnej Rady Lekarskiej orzekł, że przepisy ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, stanowiące, że testy i pytania testowe z Lekarskiego Egzaminu Końcowego i Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego oraz z Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego, które już się odbyły, nie podlegają udostępnianiu na zasadach określonych w ustawie o dostępie do informacji publicznej, są niezgodne z Konstytucją RP.

16 sierpnia 2016 r. weszło w życie rozporządzenie ministra nauki i szkolnictwa wyższego z 18 lipca 2016 r. w sprawie wzoru oświadczenia o zamiarze świadczenia usługi transgranicznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, opublikowane w DzU z 2016 r., poz. 1156.

Rozporządzenie zostało wydane na podstawie przepisów ustawy z 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Przed rozpoczęciem świadczenia usługi transgranicznej po raz pierwszy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej usługodawca przedkłada właściwemu organowi oświadczenie o zamiarze świadczenia danej usługi transgranicznej zawierające informacje o posiadanej polisie ubezpieczeniowej lub innych środkach indywidualnego albo zbiorowego ubezpieczenia w związku z wykonywaniem danego zawodu albo danej działalności, wymaganych na terytorium RP. Oświadczenie usługodawca może doręczyć właściwemu organowi osobiście, przez inną osobę, drogą pocztową albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Usługodawca przedkłada oświadczenie ponownie w każdym roku, w którym zamierza świadczyć usługę transgraniczną.

1 września 2016 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z 2 sierpnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie recept lekarskich, opublikowane w DzU z 2016 r., poz. 1261.

Zgodnie z przepisem art. 43a ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, pacjentom – świadczeniobiorcom, po ukończeniu 75. roku życia przysługuje bezpłatne zaopatrzenie w leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyroby medyczne, określone w wykazie ustalonym przez ministra zdrowia, na podstawie recepty wystawionej przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Uprawniony do wystawienia recepty jest lekarz POZ, z którym fundusz zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym fundusz zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, albo lekarz posiadający prawo wykonywania zawodu, który zaprzestał wykonywania zawodu i wystawił receptę dla siebie albo dla małżonka, wstępnych lub zstępnych w linii prostej oraz rodzeństwa. W załączniku nr 1 do rozporządzenia dotychczas obowiązujące kody uprawnień dodatkowych pacjenta zostały określone w pkt. 1–10. W pkt. 11 dodano kod o symbolu S, oznaczający pacjenta posiadającego uprawnienia określone w art. 43a ust. 1 ustawy. Recepta, na której co najmniej jeden z przepisanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych, dla którego wydano decyzję o objęciu refundacją w rozumieniu przepisów ustawy o refundacji, ma być wydany za odpłatnością, o której mowa w ustawie o refundacji, zawiera dane dotyczące pacjenta, m.in.: kod uprawnień dodatkowych pacjenta określony w pkt. 1–10 załącznika nr 1 do rozporządzenia, jeżeli dotyczy, kod uprawnienia dodatkowego pacjenta określony w pkt. 11 załącznika nr 1 do rozporządzenia, jeżeli dotyczy, numer PESEL – jeżeli dotyczy, a w przypadku dziecka nieposiadającego numeru PESEL lub niemożności ustalenia tego numeru – numer PESEL przedstawiciela ustawowego lub opiekuna faktycznego w rozumieniu przepisów ustawy wraz z adnotacją o zamieszczeniu numeru PESEL osoby innej niż pacjent i podpisem osoby uprawnionej; w przypadku pacjenta, który ukończył 75. rok życia, nieposiadającego numeru PESEL – jego datę urodzenia. Oznaczenia dotyczące odpłatności nie są wymagane w przypadku recept wystawianych dla pacjentów posiadających uprawnienie oznaczone kodem IB oraz dla leków i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego sprowadzanych z zagranicy dla pacjenta, na zasadach określonych w przepisach ustawy – Prawo farmaceutyczne albo ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia. Zgodnie z objaśnieniami do wzorów recept, zamieszczonych w załącznikach nr 6 i nr 7 do rozporządzenia, w przypadku wystąpienia wyłącznie uprawnienia dodatkowego określonego w pkt. 1–10 załącznika nr 1, zawierającego kody uprawnień dodatkowych pacjenta, jest wpisywany wyłącznie kod tego uprawnienia. W przypadku wystąpienia uprawnienia dodatkowego o symbolu S, określonego w pkt. 11 załącznika nr 1, jest wpisywany kod tego uprawnienia oraz kod uprawnienia dodatkowego AZ, BW, IB, IN, IW, PO, ZK, jeżeli dotyczy.

8 września 2016 r. weszło w życie rozporządzenie ministra zdrowia z 22 lipca 2016 r. w sprawie kwalifikacji lekarzy uprawnionych do wydawania zawodnikom orzeczeń lekarskich o stanie zdrowia oraz zakresu i częstotliwości wymaganych badań lekarskich, niezbędnych do uzyskania tych orzeczeń, opublikowane w DzU z 2016 r., poz. 1172.■

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza