20 listopada 2014

Rak płuca

37. sesja Szkoły Pneumonologii poświęcona była jednemu z najważniejszych problemów zdrowotnych współczesnego świata, jakim jest rak płuca.

Otwierając konferencję, prof. Jerzy Kozielski ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego przypomniał, że nowotwory towarzyszą nam od starożytności, ale zaledwie 100 lat temu uważano, że rak płuca to jedna z rzadszych chorób. Nie przewidziano jednak skutków rozpowszechnienia się nałogu palenia tytoniu. Dziś rak ten jest najczęstszą przyczyną zgonów nowotworowych. Dr Joanna Didkowska z Centrum Onkologii przedstawiła epidemiologię raka płuca w Polsce i na świecie. We wszystkich krajach obserwuje się związek zapadalności na ten nowotwór z nałogiem nikotynowym. Chociaż rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet, więcej umiera z powodu raka płuca.
Doc. Andrzej Chciałowski z WIM podkreślił, że choroba długo przebiega bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Wczesne wykrycie utrudnia nieswoisty charakter głównych symptomów choroby. Obserwowane objawy paranowotworowe sugerują różnorodne problemy chorobowe.
Natomiast doc. Rafał Krenke z WUM przedstawił postęp w badaniach bronchoskopowych, odgrywających kluczową rolę w diagnostyce raka płuca. Spektakularne wyniki swoich prac zaprezentowali chirurdzy z Bystrej i Bielska-Białej, dr Piotr Zdunek i Adam Pawlak. Mają duże doświadczenie w wykonywaniu punkcji (grubo- lub cienkoigłowych, dokonywanych przez ścianę klatki piersiowej) zmian guzowatych w płucach z wykorzystaniem obrazu tomografii komputerowej. W doświadczonych rękach jest to bardzo skuteczna i bezpieczna metoda diagnostyczna, ale wymaga wielkiej precyzji.
Gościem honorowym sesji była dr Renata Langfort, kierownik Zakładu Patomorfologii IGiChP.
Drugą sesję rozpoczął wykład dr Iwony Bestry z IGiChP na temat zmian radiologicznych w przebiegu raka płuca. Doc. Jolanta Kunikowska z WUM podzieliła się ze słuchaczami swoim doświadczeniem w tej dziedzinie. Dr R. Langfort przedstawiła nową klasyfikację histopatologiczną raka płuca. Precyzyjne określenie typu morfologicznego nowotworu wymaga wykonania specjalistycznych badań histochemicznych. Podkreślono konieczność ścisłej współpracy pneumonologów, radiologów, torakochirurgów, patologów i genetyków. Współczesna onkologia nie poprzestaje na ocenie morfologicznej i coraz częściej leczenie opiera się na pogłębionej diagnostyce molekularnej. Zagadnienie to przedstawiła prof. Joanna Chorostowska-Wynimko z IGiChP. W bardzo krótkim czasie nastąpił wielki postęp – molekularne markery predykcyjne umożliwiają prowadzenie terapii celowanej u chorych na niedrobnokomórkowego raka płuca.
Trzecią sesję rozpoczął wykład prof. J. Kozielskiego na temat wczesnego wykrywania raka płuca. Wszystkie próby badań przesiewowych okazały się nieskuteczne i nie są zalecane. Przedstawiono algorytm postępowania w przypadku wykrycia w płucach zmian, co do których istnieje podejrzenie, że są zmianami nowotworowymi. Najważniejszą metodą leczenia raka płuca jest zabieg operacyjny. Wybitny ekspert w tej dziedzinie prof. Tadeusz Orłowski z IGiChP przedstawił zasady kwalifikowania do zabiegu i postępy w leczeniu operacyjnym, jakich dokonano w ostatnim czasie. Dr Dariusz Kowalski z Centrum Onkologii wygłosił wykład na temat systemowego leczenia niedrobnokomórkowego raka płuca. Wskazał na potrzebę indywidualizacji terapii związanej z typem histologicznym i molekularnym guza, stanem klinicznym chorego i reakcją na leki. Drugą metodą paliatywnego leczenia jest napromieniowanie guza. Problem ten przedstawiła dr Elżbieta Chmielewska, również z Centrum Onkologii. Skuteczność tej metody znacznie się poprawiła dzięki frakcjonowaniu dawki, nieprzekraczaniu dawek maksymalnych i wprowadzeniu metod oszczędzających napromieniowanie zdrowych tkanek.
Ostatnią sesję otworzył wykład dr Anny Nasiłowskiej z WIM na temat specyfiki raka drobnokomórkowego. Charakteryzuje się on szybkim szerzeniem do okolicznych węzłów chłonnych i odległych narządów. Niezwykle ważny wykład dotyczący leczenia wspierającego u chorych na raka płuca wygłosiła dr Elżbieta Radzikowska z IGiChP. Podkreśliła, że do kluczowych spraw należy uśmierzanie bólu i zmniejszanie duszności. Ważne jest uzupełnianie niedoborów białkowych, elektrolitowych, witaminowych itp. Niekiedy na czoło wysuwa się zwalczanie powikłań po zastosowanym przez onkologów leczeniu przyczynowym, co spada na lekarzy POZ. Na koniec padło pytanie, czy chorych na nowotwory można szczepić? Wbrew opinii wielu lekarzy, immunosupresja w przebiegu chorób nowotworowych nie tylko nie jest przeciwwskazaniem do szczepień, ale przeciwnie – jest wskazaniem do szczepienia przeciwko grypie i pneumokokom. Nowotwory złośliwe układu krwiotwórczego, chemioterapia, długotrwała immunosupresja są przeciwwskazaniem do szczepienia żywymi szczepionkami przeciwko gruźlicy, odrze, różyczce, śwince, wietrznej ospie i żółtej gorączce.
Zainteresowanie lekarzy wszystkimi wykładami, od pierwszego do ostatniego, świadczy jak ważnym zagadnieniem w ich codziennej praktyce stała się walka z rakiem płuca.

Tadeusz M. Zielonka
przewodniczący Warszawsko-Otwockiego Oddziału PTChP, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza