15 grudnia 2017

Recepty

Katarzyna Czyżewska, adwokat

Odpowiadam na przesłane pytania:

  1. 1.

Zgodnie ze wskazanym art. 42 ust. 2 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, istotnie lekarzowi przysługuje prawo wystawienia recepty bez dokonania badania pacjenta po spełnieniu trzech ustawowych przesłanek:

  1. a) recepta jest niezbędna do kontynuacji leczenia,
  2. b) porada receptowa musi być uzasadniona stanem zdrowia pacjenta,
  3. c) stan zdrowia pacjenta uzasadniający zastosowanie porady receptowej musi być odzwierciedlony w jego dokumentacji medycznej.

Zapisy określające okoliczności, w których lekarz jest uprawniony do wystawienia tzw. recepty zaocznej, stanowią wyjątek od ogólnie przyjętych zasad uzasadniających wystawianie recept, tj. konieczności uprzedniego zbadania pacjenta w celu uzasadnienia konieczności zaordynowania produktu leczniczego.

Obecnie przepisy prawa nie zawierają legalnej definicji słowa „leczenie”. Przyjmując zatem za punkt wyjścia definicję językową, należy stwierdzić, że gdy stosowanie terapii hormonalnej przez ordynowanie środków antykoncepcyjnych służy bezpośredniej lub pośredniej poprawie zdrowia pacjenta, tj. jego leczeniu, lekarz zgodnie ze wspomnianym przepisem może wystawić receptę zaoczną. Kwalifikacja możliwości wystawiania recepty zaocznej przez lekarza w kontekście stosowania środków antykoncepcyjnych będzie każdorazowo uzależniona od osobistej oceny potrzeby stosowania dokonanej przez specjalistę, a mianowicie rozstrzygnięcia, czy przyjęta terapia ma na celu poprawę zdrowia pacjenta bądź jego utrzymanie na właściwym poziomie, czy jedynie zapobieżenie niepożądanemu zajściu w ciążę. W tym drugim przypadku wystawienie recepty zaocznej nie będzie możliwe.

Niezależnie od tego należy wskazać, że art. 42.2 ustawy o zawodzie lekarza dotyczy jedynie wyjątku, jakim jest prawo do wystawienia recepty bez uprzedniego zbadania pacjenta (zaocznie). W związku z tym, nawet jeżeli w konkretnym przypadku środki antykoncepcyjne miałyby być przepisanie pacjentce wyłącznie w celu zapobieżenia zajściu w ciążę i bez związku z procesem leczenia, lekarz jest w pełni uprawniony do wystawienia recepty na nie, tylko nie zaocznie, lecz po zbadaniu pacjentki.

  1. 2.

Wskazany przez czytelnika przepis art. 42 ust. 3 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty brzmi:

„W przypadku, o którym mowa w ust. 2, recepty lub zlecenia, a w przypadku recepty i zlecenia w postaci elektronicznej, wydruk informacyjny, o którym mowa w art. 96b ustawy z 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (DzU z 2008 r., poz. 271, z późn. zm.) i art. 38a ustawy z 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (DzU z 2016 r., poz. 1536 i 1579), mogą być przekazane:

  1. a) przedstawicielowi ustawowemu pacjenta albo osobie upoważnionej przez pacjenta do odbioru recepty lub zlecenia, a w przypadku wystawienia recepty i zlecenia w postaci elektronicznej – wydruku informacyjnego;
  2. b) osobie trzeciej, jeżeli pacjent oświadczy podmiotowi udzielającemu świadczeń zdrowotnych, że recepty lub zlecenia, a w przypadku recepty i zlecenia w postaci elektronicznej – wydruk informacyjny, mogą być odebrane przez osoby trzecie bez szczegółowego określania tych osób.

Zgodnie zatem z treścią przepisu, recepta lub zlecenie na wyroby medyczne mogą, lecz nie muszą być przekazane osobie trzeciej albo innej, wskazanej przez uprawnionego, na podstawie oświadczenia pacjenta przedstawionego podmiotowi udzielającemu świadczeń zdrowotnych. Tym samym gdy wspomniane oświadczenie nie zostanie złożone przez pacjenta, któremu przepisano produkt leczniczy, lub gdy sporządzenie oświadczenia nie zostanie prawidłowo odnotowane w dokumentacji medycznej pacjenta, jedyną osobą uprawnioną do odbioru recepty będzie pacjent.

  1. 3.

Należy przyjąć, że za prawidłowość wystawienia recepty odpowiada lekarz lub inna uprawniona osoba, która receptę wystawiła (np. lekarz dentysta, uprawniona pielęgniarka).

Kwestię sposobu i kontroli prawidłowości wydanej recepty reguluje rozporządzenie z 8 marca 2012 r. w sprawie recept lekarskich. §29 rozporządzenia stanowi, że: „Kontrola wystawiania recept na leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyroby medyczne obejmuje badanie i ocenę działań osoby wystawiającej receptę w zakresie:

1) zgodności danych zamieszczonych na recepcie z prowadzoną dokumentacją medyczną,

2) prawidłowości wystawienia recepty oraz zgodności jej wystawienia z przepisami prawa”.

Przepisy prawa natomiast nie regulują bezpośrednio trybu zlecania czynności technicznej, polegającej na wręczeniu recepty, innej osobie niż wystawca recepty, np. pracownikowi administracyjnemu przychodni lub pracownikowi recepcji. Podobnie brak regulacji przesądzającej, kto odpowiada w przypadku nieprawidłowego wydania recepty. Niemniej jednak należy przyjąć, że również lekarz (bądź inna osoba, która receptę wystawiła) odpowiada za prawidłowość wydania recepty osobie upoważnionej do jej odbioru, nawet jeżeli faktycznie receptę wydaje pracownik recepcji. 

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza