24 października 2002

Prawnik radzi

Pilnuj sam swoich pieniędzy
Rozliczenia z ZUS-em

Najlepiej samemu bacznym okiem pilnować swoich pieniędzy i nie przegapić momentu, w którym osiągniemy pułap zarobków stanowiących górną granicę opłacalności składek emerytalnych i rentowych. Kwoty odprowadzone do ZUS-u powyżej górnej granicy ustalonej kwoty tj. zł 64.620.- są wpływami ZUS-u, z których my nie mamy żadnego pożytku.

Od 1 stycznia 1999 r. obowiązuje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. nr 137 poz. 887 ze zmianami), która nakłada na płatników obowiązek odprowadzania do ZUS składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od osób objętych tym ubezpieczeniem.
Postanowienia art.19 ust. 1 ustawy, stanowią, iż roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy określonego w ustawie budżetowej.
Zapis ten stanowi kwotę ograniczenia rocznej podstawy wymiaru ww. składek. Zasada ta obejmuje wszystkich ubezpieczonych, którzy podlegają ubezpieczeniom emerytalnym lub rentowym zarówno obowiązkowym jak i dobrowolnym. Dotyczy również osób, które kontynuują ubezpieczenia emerytalne i rentowe na zasadach określonych w art. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych
Oznacza to, iż składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe winniśmy opłacać w danym roku kalendarzowym maksymalnie do wysokości kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składki.
Kwota ta w 2002 r. wynosi zł 64.620.- (MP z 2001 r. nr 47 poz.785).
Ze względu na wprowadzenie tego ograniczenia każdy ubezpieczony pracownik winien sam pilnować momentu osiągnięcia ww. kwoty granicznej. Z chwilą jej osiągnięcia winien złożyć płatnikowi składek oświadczenie pisemne o zaprzestaniu naliczania i odprowadzania do ZUS składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Oczywiście, płatnik składek może sam zaprzestać opłacania składek z chwilą osiągnięcia przez ubezpieczonego pracownika zarobków w wysokości zł 64.620.- na podstawie własnej dokumentacji płacowej, jeżeli jest dla danego pracownika jedynym płatnikiem, albo po otrzymaniu informacji z ZUS, że ww. kwota graniczna została osiągnięta.
Jeżeli do opłacania składek za ubezpieczonego zobowiązanych jest kilku płatników, ubezpieczony pracownik po przekroczeniu rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe może złożyć oświadczenie o zaprzestaniu potrącania składek, zawiadamiając o tym ZUS za pośrednictwem płatnika składek, pomimo iż zgodnie z postanowieniami art.19 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ZUS winien na bieżąco sprawdzać wysokość rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Jeżeli ze zgromadzonej przez osobę ubezpieczoną dokumentacji płacowej wynika, że w danym miesiącu następuje przekroczenie kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, tj. zł 64.620.- płatnik oblicza i przekazuje składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tylko do tej części podstawy wymiaru składek, która nie przekracza kwoty maksymalnej.
W przypadku, gdy osoba ubezpieczona objęta jest ubezpieczeniem z kilku tytułów ZUS ma obowiązek sprawdzania dokonywanych wpłat. Sprawdzania tego ZUS winien dokonać w ciągu 3 miesięcy od dnia otrzymania imiennych raportów miesięcznych i deklaracji rozliczeniowych.
Jeżeli w wyniku tego sprawdzenia ZUS stwierdzi opłacenie składek od nadwyżki kwoty stanowiącej roczną podstawę wymiaru składek, tj. ponad zł 64.620.- winien o tym niezwłocznie poinformować płatnika składek oraz za jego pośrednictwem ubezpieczonego pracownika oraz dokonać zwrotu w terminie 30 dni od stwierdzenia przekroczenia rocznej granicy podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Jeżeli nadpłata nie zostanie zwrócona w terminie miesiąca od dnia wydania decyzji o stwierdzeniu nadpłaty, należy się oprocentowanie.
Ograniczenie podstawy wymiaru nie dotyczy składek na ubezpieczenie chorobowe, wypadkowe, zdrowotne.
Zatem osiągnięcie wynagrodzenia ponad określoną kwotę zwalnia z odprowadzania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, dlatego warto samemu pilnować składek i w przypadku stwierdzonej nad-płaty znać zasady postępowania przy domaganiu się ich zwrotu.
O pozostały okres za który nie opłacamy składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie musimy się martwić, bowiem art. 19 ust. 7 ustawy stanowi, że okres nieopłacenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z powodu przekroczenia w trakcie trwania roku kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek traktuje się jako okres ubezpieczenia w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a więc jest to okres uwzględniony z mocy prawa przy ustalaniu prawa do emerytury i renty.
Reasumując – zsumuj wynagrodzenie lub wynagrodzenia, jakie otrzymałeś począwszy od 1 stycznia 2002 r., od którego zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe obowiązkowe lub dobrowolne i jeśli osiągnąłeś kwotę zł 64.620. – zaprzestań opłacania przedmiotowych składek, ponieważ ich dalsze opłacanie nie wpłynie na wysokość twojej emerytury czy renty.
Należy przy tym pamiętać, iż kwota 64.620,- zł jest kwotą brutto naszych wynagrodzeń.

Pilnuj składek i płatnika.

Elżbieta Barcikowska-Szydło
Autorka jest radcą prawnym, koordynatorem Zespołu Radców Prawnych OIL w Warszawie.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza