28 maja 2003

Za co odpowiada MZ, za co NFZ?

Ustawa o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia z 23 stycznia 2003 r. (Dz. U. nr 45 z 17 marca 2003 r.) nakłada obowiązki w zakresie ochrony zdrowia ubezpieczonych na: organy administracji rządowej, w tym przede wszystkim ministra zdrowia, jednostki samorządu terytorialnego oraz Narodowy Fundusz Zdrowia.

Minister zdrowia, przygotowując niektóre akty prawne, ma obowiązek konsultować je z ministrami: obrony narodowej, sprawiedliwości, administracji i spraw wewnętrznych.
Do kompetencji ministra zdrowia należy przede wszystkim wydawanie przepisów dotyczących: zakresu świadczeń medycznych udzielanych w ramach NFZ, w tym np. listy badań diagnostycznych niezbędnych w podstawowej opiece zdrowotnej (ważne dla zakładów kontraktujących usługi w poz!); wykazu świadczeń podstawowych i dodatkowych lekarza stomatologa oraz materiałów, którymi powinien się posługiwać; zakresu badań profilaktycznych, organizacji profilaktycznej opieki nad dziećmi i uczącą się młodzieżą; wykazu świadczeń ponadstandardowych; wykazu, zakresu i trybu udzielania świadczeń zdrowotnych finansowanych z budżetu państwa.
Kolejna dziedzina, w której minister ma szerokie kompetencje, to cała sfera polityki lekowej, tj.: sporządzanie wykazów leków podstawowych i uzupełniających, określanie wysokości ryczałtu, odpłatności za leki podstawowe
i uzupełniające, przyznawanie ulg i uprawnień pacjentom (związanych m.in. z głośnym w czasach ministra Łapińskiego rozporządzeniem „leki za złotówkę” dla emerytów i rencistów). Minister zdrowia ustala ponadto limity cen leków i wyrobów medycznych, decyduje o wielkości bezpłatnego zaopatrzenia ortopedycznego oraz o korzystaniu z leczenia uzdrowiskowego i środków transportu przez ubezpieczonych.
Minister zdrowia wydaje również rozporządzenia określające ogólne warunki udzielania świadczeń, ich rodzaj i zakres, zasady rozliczeń między Funduszem a świadczeniodawcami, zasady rozpatrywania kwestii spornych; określa także procedurę postępowania przy kontraktowaniu świadczeń, a więc wszystko, co wiąże się z ogłaszaniem konkursu, składaniem ofert, rokowaniami i podpisaniem umowy.
W kwestii sporządzania planów zabezpieczenia zdrowotnego do kompetencji ministra zdrowia należy: wydanie rozporządzenia określającego kształt planów wojewódzkich, zatwierdzenie krajowego planu zdrowotnego, w terminie do 15 września roku poprzedzającego, a także przygotowanie wieloletniego (na co najmniej 4 lata) Narodowego Planu Zdrowotnego, zarysowującego priorytetowe cele polityki zdrowotnej.
Szef resortu zdrowia określa warunki gromadzenia i przetwarzania danych osobowych przez świadczeniodawców, Fundusz, apteki oraz samo ministerstwo.
Minister zdrowia ma także uprawnienia kontrolne, m.in. sprawuje nadzór nad działalnością Funduszu i świadczeniodawców w zakresie realizacji umów, nad gospodarką finansową Funduszu, bada uchwały Zarządu i Rady Funduszu w zakresie ich zgodności z prawem; wraz z ministrem finansów rozpatruje roczne sprawozdanie finansowe Funduszu, a w przypadku jego niezatwierdzenia – może wnioskować do premiera o odwołanie prezesa NFZ lub Rady. Może również zarządzić kontrolę działalności i stanu majątkowego Funduszu oraz kontrolę działalności świadczeniodawców.
Do kompetencji ministra zdrowia należy więc przede wszystkim przygotowywanie aktów wykonawczych niższego rzędu (rozporządzeń do ustawy) oraz funkcje kontrolne.

W gestii prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia zaś leżą uprawnienia wykonawcze. Wynika to z funkcji Funduszu, który „zarządza środkami finansowymi przekazywanymi na podstawie ustawy oraz zawiera umowy ze świadczeniodawcami” (art. 37). Fundusz przejął zadania oraz środki finansowe, którymi dotąd dysponowało 17 kas chorych.
W 2003 r. Fundusz dysponuje ok. 30 mld zł; budżet ministra zdrowia to ok. 10 mld zł.

Prezes NFZ (powoływany przez premiera) nie tylko kieruje pracami Zarządu Funduszu i koordynuje współpracę z wszystkimi instytucjami działającymi na rzecz ochrony zdrowia (ubezpieczeń społecznych, samorządów terytorialnych i zawodowych, związków zawodowych itp.), ale także powołuje i odwołuje dyrektorów oddziałów wojewódzkich, ich zastępców i głównych księgowych oraz rady społeczne przy tych oddziałach.
Ciało wykonawcze NFZ, czyli Zarząd składający się z 3 zastępców, powołuje wprawdzie Rada Funduszu, ale także na wniosek prezesa. Jego wniosek jest również dla Rady podstawą ustalenia wysokości wynagrodzeń Zarządu.
Poza kontraktowaniem umów ze świadczeniodawcami oraz kontrolą ich realizacji – w gestii Funduszu (jego Zarządu) leży sporządzanie krajowego planu zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych oraz planu finansowego, który zatwierdza Rada NFZ. Do kompetencji prezesa należy rozpatrywanie indywidualnych spraw z zakresu ubezpieczenia zdrowotnego.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza