12 września 2003

Nasza Akademia

W cyklu prezentującym kliniki Akademii Medycznej w Warszawie chcemy nie tylko przedstawić ich dorobek, ale również ułatwić Czytelnikom – lekarzom orientację: gdzie kierować pacjentów na badania wysokospecjalistyczne i terapię, a także gdzie korzystać ze szkoleń i kursów specjalizacyjnych. Tym razem prezentujemy KATEDRĘ i KLINIKĘ UROLOGII, kierowaną przez prof. dr. hab. med. Andrzeja Borkowskiego.

Katedra i Klinika Urologii, zlokalizowana w PSK Dzieciątka Jezus przy ul. Lindleya w Warszawie, należy do najstarszych jednostek szpitala. W 1951 r. istniejący już tutaj oddział urologiczny przekształcono w klinikę. Poprzednikami prof. Borkowskiego na stanowisku kierownika byli wielce polscy urolodzy – prof. prof. Stefan Wesołowski i Tadeusz Krzeski. Dzięki staraniom prof. Wesołowskiego na terenie kompleksu szpitalnego przy Lindleya wybudowano i w 1970 r. oddano do użytku oddzielny budynek, w którym do dzisiaj znajduje się urologia.
W klinice pracuje 22 lekarzy, poza prof. Borkowskim – z tytułem profesorskim także dr Maciej Czaplicki. 2 pracowników ma stopień doktora habilitowanego, a 12 – doktora medycyny. Prof. Borkowski jest konsultantem regionalnym w zakresie urologii, a prof. Czaplicki – prodziekanem II Wydziału Lekarskiego.
Obecnie klinika mieści 70 łóżek w trzech oddziałach (w tym 1 dziecięcy). Blok operacyjny ma dwie sale do zabiegów otwartych i laparoskowowych, jedną do zabiegów endoskopowych oraz sale do ESWL i endourologii. Klinika jest oddziałem typowo zabiegowym i liczba stanowisk operacyjnych jest szczególnie ważna. W ciągu dnia odbywają się zazwyczaj jednocześnie zabiegi w 5 salach operacyjnych, a plan operacyjny przewiduje od 40 do 50 zabiegów tygodniowo. (Jako ciekawostkę warto dodać, że klinika ma muzeum urologii, a także własną bibliotekę z kompletem piśmiennictwa urologicznego. Prowadzi też prace wydawnicze, ukazał się pierwszy tom „50 lat PTU”, wkrótce wyjdzie drugi.)
Ponadto działa przyszpitalna urologiczna poradnia, w której przyjmowani są pacjenci ze skierowaniami od lekarzy pierwszego kontaktu. W ostatnim czasie w wielu warszawskich przychodniach rejonowych zostały zlikwidowane poradnie urologiczne (ze względu na koszty, każda diagnoza schorzeń urologicznych wymaga dodatkowych badań); spowodowało to ogromny napływ chorych właśnie tutaj i czas oczekiwania na pierwszą wizytę wydłużył się do kilku miesięcy.
W klinice leczone są wszystkie schorzenia urologiczne pacjentów dorosłych oraz niektóre choroby urologiczne dzieci starszych, w tym leczenie odpływów pęcherzowo-moczowodowych oraz kamicy u dzieci metodami nieoperacyjnymi (specjalistyczną urologią dziecięcą zajmują się głównie placówki dziecięce).
Do ważniejszych dziedzin, którymi zajmuje się klinika, należą: onkologia – przede wszystkim chirurgiczna, w tym zabiegi wycięcia pęcherza i prostaty, dobrze rozbudowana uroneurologia, leczenie chirurgiczne męskiej niepłodności, urodynamika, endourologia i zabiegi ESWL, wykonywane na własnym litotrypterze do kruszenia kamieni, a także zabiegi przezskórne. Pracownia endourologii jest pierwszą tego typu placówką założoną w Polsce, jeszcze przez prof. Krzeskiego. Dysponuje kompletną pracownią badań obrazowych: sprzętem rtg, 2 aparatami usg oraz aparatem usg do badań przezodbytniczych z jednoczesną biopsją stercza.
– W ostatnim czasie rozpoczęliśmy na większą skalę zabiegi laparoskopowe, mamy już za sobą pierwsze operacje, w ciągu najbliższych miesięcy będziemy wykonywać ich pełen zakres – mówi prof. Borkowski. – Dotychczas nie mieliśmy sprzętu do tego typu operacji.

Działalność leczniczo-usługowa
W 2002 r. w klinice hospitalizowano 2485 pacjentów, wykonano także 2914 zabiegów w ramach procedur jednodniowych i 4181 zabiegów w trybie ambulatoryjnym. Kamicę górnych dróg moczowych leczono u 1614 pacjentów, w tym metodą ESWL (litotrypsja falami generowanymi zewnątrzustrojowo) – u 1088 osób. Guz nerki wykryto u 114 pacjentów, guz moczowodu u 11. Z powodu raka pęcherza moczowego leczono 540 osób, a z powodu raka stercza – 40. Niektóre typy zabiegów wykonywanych w klinice stanowią 1/3 wszystkich w województwie mazowieckim.
Problemem kliniki jest niepłacenie przez kasy chorych, a obecnie NFZ, za świadczenia ponadlimitowe. Zwykle limit przyjęć ambulatoryjnych wyczerpuje się długo przed terminem, stąd wspomniane oczekiwanie na pierwsza wizytę. Natomiast terminy zabiegów planowych nie są tak odległe.

Działalność dydaktyczna

Klinika prowadzi zajęcia dydaktyczne dla I i II Wydziału Lekarskiego, a poza tym liczne kursy i szkolenia indywidualne oraz grupowe. Zajęcia przeddyplomowe odbywają się na 6. kursie, obejmują tydzień ćwiczeń, zakończonych egzaminem testowym zdawanym indywidualnie. Egzamin z urologii nie jest obowiązkowy we wszystkich akademiach, w Warszawie – tak.
Kursy specjalizacyjne z zakresu urologii prowadzi zespół dydaktyczny Polskiego Towarzystwa Urologicznego, specjalizacje w tej dziedzinie bowiem podejmuje bardzo mała grupa lekarzy – w tym roku w województwie mazowieckim rozpoczęło ją zaledwie 2. Dla tak małej liczby osób trudno organizować kursy. Dlatego planuje się je centralnie, przez CMKP i PTU.
Klinika natomiast zajmuje się kształceniem ustawicznym urologów. Corocznie w pierwszą sobotę marca organizuje się tu sympozjum pod nazwą „Przegląd nowości piśmiennictwa urologicznego za rok poprzedni”. Odbywa się już ono od siedmiu lat. Ostatnio wzięło w nim udział ok. 100 osób z całej Polski.
Także co roku, w grudniu, organizowane są tzw. sympozja uroneurologiczne. W wyniku rozwoju medycyny pojawiła się nowa, wąska specjalność – uroneurologia, która łączy ginekologów, neurologów i urologów. W ub. r. w kursie tym uczestniczyło 600 osób.
W klinice odbywają się też szkolenia indywidualne, przygotowujące do specjalizacji: z endokrynologii, ginekologii, nefrologii, chirurgii ogólnej i dziecięcej (rocznie ok. 30 os.) oraz indywidualne szkolenia w zakresie urodynamiki, ESWL, zabiegów endoskopowych, ultrasonografii.

Działalność naukowa
Od 5 lat w akademii przeprowadzany jest ranking klinik, w którym ocenia się dorobek naukowy poszczególnych placówek. Klasyfikowane są one w trzech grupach: A, B i C, w zależności od liczby wypracowanych punktów.
– W ciągu ostatnich lat byliśmy 3 razy w grupie A, 2 razy w grupie B. W 2002 r. zajęliśmy drugie miejsce wśród klinik zabiegowych, za transplantologią prof. Wojciecha Rowińskiego – mówi prof. Borkowski. – Uważam, że pozycja w tym rankingu dobrze świadczy o działalności naukowej naszych pracowników. Szczególne zainteresowania naukowe kliniki koncentrują się na zabiegach onkologicznych, leczeniu kamicy moczowej oraz operacjach naprawczych dróg moczowych.
Placówka współpracuje z ośrodkami zagranicznymi, w tym z paryską kliniką prof. Abbou, ośrodkiem wiedeńskim i izraelskim. Klinika paryska szkoli lekarzy głównie w zabiegach laparoskopowych.

mkr
Fot. Jacek Sielski

Sprostowanie
W czerwcowym numerze „Pulsu” w prezentacji Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii AM w Warszawie podaliśmy nieprawdziwą liczbę stanowisk do badania polisomnograficznego, którymi dysponuje ta placówka. Ma ich tylko 2, a w całej Polsce jest ich 7. Ponadto placówka wielokrotnie zmieniała nazwę i poszerzała zakres prowadzonych działań. Należy raczej mówić o 25-leciu jej działalności niż o 20-leciu. Przepraszamy Czytelników i dziękujemy prof. dr Wacławowi Droszczowi, byłemu kierownikowi placówki, za zwrócenie uwagi na nieścisłości.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza