1 maja 2004

Podstawy prawne działalności gospodarczej po integracji z Unią Europejską

Z dniem przystąpienia do Unii Europejskiej integracja Polski będzie się opierać m.in. na wymianie współpracy pomiędzy naszymi podmiotami gospodarczymi a podmiotami gospodarczymi krajów UE. Polskie prawo gospodarcze jest więc dostosowywane do prawa obowiązującego w Unii.

Na polskim rynku występują podmioty gospodarcze prowadzone przez osoby fizyczne, spółki osób fizycznych, spółki prawa handlowego, z których najbardziej popularną formą są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
W krajach Unii Europejskiej, pomimo licznych prób, nie nastąpiło ujednolicenie form prawnych działalności. I tak, we Francji podstawy prawne funkcjonowania spółek pochodzą z Kodeksu Napoleona. Prawo niemieckie regulują przepisy pochodzące z prawa cy wilnego i prawa handlowego. W Wielkiej Brytanii mamy do czynienia w z kompaniami i korporacjami. Najważniejszymi podmiotami gospodarczymi – zarówno w Europie, jak i Polsce – są więc spółki. Działalność ich opiera się na prawodawstwie każdego z krajów.
Istotne znaczenie w działalności gospodarczej mają systemy podatkowe. Proces dostosowywania prawa podatkowego w Polsce do wymogów Unii Europejskiej związany jest z postanowieniami art. 68 i 69 Układu Europejskiego. W prawie podatkowym ważnym zagadnieniem jest pogodzenie praw i obowiązków państwa oraz samorządów z prawami i obowiązkami podatników. Zasadą nadrzędną jest poszanowanie praw własności prywatnej, jak również ochrona podmiotów przed nadmiernym fiskalizmem.
W systemach podatkowych krajów Unii Europejskiej podstawę stanowią podatki obciążające konsumpcję i osiąganie dochodu. Występuje jednak ochrona inwestycji i oszczędności. Z przejmowanych podatków sektor publiczny świadczy usługi i dobra publiczne.
W systemie podatkowym wyróżniamy podatki: dochodowe, obrotowe, majątkowe.
Do podatków dochodowych zaliczane są podatki od spółek jako podatki od zysków osób prawnych. Występują również podatki od wypłaconych dywident. Podatkiem obrotowym jest podatek od wartości dodanej VAT i akcyza. W chwili obecnej w Polsce trwają prace nad ustawą o podatku VAT i podatku akcyzowym. Do podatków majątkowych należą podatki obciążające posiadany majątek, np. podatek od spadku czy darowizn.
Funkcjonowanie systemów podatkowych w krajach Unii Europejskiej usprawnia administracja podatkowa. Zasady rekrutacji opierają się na konkursach – pracownicy muszą mieć odpowiednie kwalifikacje i wyróżniać się kulturą osobistą. Kwalifikacje potwierdzane są aplikacją zdobytą w trakcie kształcenia zawodowego.
W systemach polskiego prawa podatkowego funkcjonują normatywne akty prawne i umowy międzynarodowe. Zasadą nowych rozwiązań jest opodatkowanie transakcji towarowych, dokonywanych pomiędzy podatnikami krajów Unii Europejskiej, w następstwie których dochodzi do przemieszczenia towaru lub usługi z terytorium jednego kraju na terytorium innego. Planowane rozwiązania mają w założeniu prowadzić do efektywnego opodatkowania.
Polski podatnik dostarczający towary kontrahentowi z Unii będzie musiał zgłosić ten fakt w swoim urzędzie skarbowym w postaci zawiadomienia. Urząd skarbowy nada mu nowy numer identyfikacji podatkowej VAT. Będzie to ten sam numer identyfikacyjny, którym się posługuje, ale poprzedzony symbolem PL. Jeżeli wykonuje on już czynności objęte podatkiem VAT, może zostać zarejestrowany jako podatnik VAT UE. Jeżeli wykonuje te czynności co najmniej od 12 miesięcy przed złożeniem deklaracji, powinien poinformować o zamiarze wykonywania dostaw wewnątrzwspólnotowych. Jeżeli podatnik wykonuje czynności opodatkowane przez okres krótszy niż 12 miesięcy, musi złożyć zabezpieczenie majątkowe w wysokości 250 tys. zł.
Może on podlegać warunkowemu zarejestrowaniu w przypadku niezłożenia gwarancji, ale pod warunkiem że wystąpi u niego nadwyżka podatku naliczonego nad należnym, podlegająca zwrotowi. Zwrot podatku powinien nastąpić w terminie 180 dni.
Jeżeli podatnik wykonuje czynności nieobjęte podatkiem VAT, a jego obroty nie przekraczają 10 tys. euro, nie może traktować sprzedaży i wywozu towarów jako działalności wewnątrzwspólnotowej. Usługi medyczne są świadczeniami zwolnionymi z podatku VAT.
Świadczenia na rzecz osób fizycznych, które nie są zarejestrowane jako podatnicy VAT, nie będą traktowane jako dostawa wewnątrzwspólnotowa. Udzielanie świadczeń zdrowotnych w ramach krajów UE regulują umowy międzynarodowe i przepisy zawarte w Europejskiej Karcie Zdrowia. Każdy obywatel krajów UE będzie mógł skorzystać ze świadczeń zgodnie z zasadami obowiązującymi w danym kraju.

Autorka jest doradcą finansowym

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza