12 grudnia 2004

Fundusze strukturalne

Ośrodek Wspomagania Restrukturyzacji i Prywatyzacji w Służbie Zdrowia, działający przy OIL, na długo przed akcesją Polski do Unii Europejskiej zajmował się problematyką funduszy
strukturalnych w kontekście pomocy dla sektora ochrony zdrowia

Kilkakrotnie na łamach Pulsu pojawiały się krótkie artykuły informacyjne przedstawicieli Ośrodka, zwiastujące potencjalną pomoc dla lekarzy i lekarzy dentystów. Przeprowadzono także monitoring mający na celu określenie liczby placówek służby zdrowia, które skorzystały z dotacji lub złożyły wnioski i czekają na decyzję.
Nadeszła pora na przedstawienie możliwości wsparcia, dostępnych w ramach Funduszy Strukturalnych. Należy pamiętać, iż dotacje skierowane są do „przedsiębiorców”, a takimi są/ będą lekarze i lekarze dentyści prowadzący praktyki lekarskie w myśl ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. nr 173 z 2004 r.). Dotacje skierowane są także do placówek działających w obszarze ochrony zdrowia. Wszyscy zainteresowani powinni wziąć pod uwagę, iż nie ma celowych dotacji adresowanych tylko i wyłącznie do sektora ochrony zdrowia. Programy, ich priorytety i środki dostępne są dla wszystkich przedsiębiorców/ podmiotów, ze wszystkich sektorów gospodarki.
Przedstawiamy tu wybrane zagadnienia dotyczące Funduszy Strukturalnych dotyczące głównych obszarów objętych dotacjami, podmiotów uprawnionych do składania wniosków, formy przygotowania projektów oraz podstawowych zasad wypełniania wniosków.

Wsparcie z Funduszy Strukturalnych w ramach ZPORR

Celem strategicznym programu jest tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałanie marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjało to długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską.
Zintegrowany Program Rozwoju Regionalnego (ZPORR) współfinansowany jest z zasobów Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) oraz Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS).
W realizację Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego (ZPORR) na lata 2004-2006 zostanie zaangażowanych 4230,1 mln euro, w tym właśnie ze strony zasobów funduszy strukturalnych ESDF i ESF – 2968,5 mln euro. Szacuje się, że zaangażowanie środków Unii Europejskiej, w tych właśnie latach, w realizację celów polityki strukturalnej w Polsce w układzie poszczególnych funduszy strukturalnych przyjmie w przybliżeniu proporcje:
” Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) – 85,3% (2530,1 mln euro),
” Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) – 14,8% (438,4 mln euro).

Dofinansowanie z EFRR i EFS może wynosić maksymalnie do 75% kwalifikującego się kosztu, a w przypadku gdy inwestycje infrastrukturalne generują znaczny zysk – 50%. W przypadku tego samego projektu nie można otrzymać jednocześnie dofinansowania z dwóch funduszy, tj. EFRR i EFS.

Wsparcie może być wyłącznie refundacją poniesionych kosztów kwalifikowanych do współfinansowania.
W ramach ZPORR wytyczone są następujące działania priorytetowe:
1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów.*
2. Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach.
3. Rozwój lokalny.*
4. Pomoc techniczna.

Kto może składać wnioski?

Z długich list uprawnionych podmiotów – w poszczególnych priorytetach zostały wybrane i przedstawione tylko podmioty sektora ochrony zdrowia:

– podmioty uprawnione – Priorytet I
Podmioty uprawnione do realizacji projektów w ramach ZPORR z Priorytetu I. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów.

Działanie:

1.3.Regionalna infrastruktura
społeczna

1.3.2 Regionalna infrastruktura ochrony zdrowia

Podmioty uprawnione:

1. Zakłady opieki zdrowotnej – opieka stacjonarna (szpitale), opieka ambulatoryjna (przychodnie), dla których podmiotami tworzącymi są: samorządy wojewódzkie, powiaty, akademie medyczne, minister zdrowia, prezes Rady Ministrów, minister właściwy.
2. Jednostki samorządu terytorialnego szczebla wojewódzkiego lub działające w jego imieniu jednostki organizacyjne.
3. Jednostki samorządu terytorialnego szczebla powiatowego lub działające w jego imieniu jednostki organizacyjne.
4. Związki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego.
5. Jednostki organizacyjne, w tym spółki prawa handlowego, utworzone przez jednostki wymienione w punktach: 1, 2, 3, prowadzące działalność w zakresie ochrony zdrowia.
6. Organizacje pozarządowe, stowarzyszenia, fundacje, kościoły i związki wyznaniowe prowadzące statutową działalność non profit w obszarze ochrony zdrowia.

– podmioty uprawnione – Priorytet II
Podmioty uprawnione do realizacji projektów w ramach ZPORR z Priorytetu II. Wzmocnienie regionalnej bazy ekonomicznej i zasobów ludzkich
Na liście uprawnionych nie występują podmioty ochrony zdrowia, z wyjątkiem szkół wyższych, instytucji szkoleniowych i jednostek naukowych (działanie 2.5. Promocja przedsiębiorczości oraz 2.6. Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy).

– podmioty uprawnione – Priorytet III
Podmioty uprawnione do realizacji projektów w ramach ZPORR z Priorytetu III. Rozwój lokalny

Działanie:

3.4. Mikroprzedsiębiorstwa*

3.5. Lokalna infrastruktura społeczna

3.5.1. Lokalna infrastruktura ochrony zdrowia

Podmioty uprawnione

Mikroprzedsiębiorstwa, które rozpoczęły działalność gospodarczą nie wcześniej niż 3 lata kalendarzowe przed momentem złożenia wniosku aplikacyjnego do Działania 3.4 (mikroprzedsiębiorstwo-praktyka lekarska – przypis Ośrodka).

1. Jednostki samorządu terytorialnego: gminy i powiaty lub działające w ich imieniu jednostki organizacyjne.
2. Związki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, jednostki organizacyjne, w tym spółki prawa handlowego, utworzone przez jednostki wymienione w punktach: 1, 2 prowadzące działalność w zakresie ochrony zdrowia.
3. Zakłady opieki zdrowotnej – opieka stacjonarna (szpitale), dla których podmiotami tworzącymi są powiaty.
4. Ośrodki zdrowia (w tym przychodnie i poradnie), tj. zakłady opieki zdrowotnej sprawujące opiekę ambulatoryjną, dla których podmiotami tworzącymi są: samorząd powiatowy i samorząd gminny.

5. Niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej świadczące usługi medyczne na rzecz społeczności lokalnej w publicznym systemie ochrony zdrowia.
6. Organizacje pozarządowe, stowarzyszenia, fundacje, Kościoły i związki wyznaniowe prowadzące statutową działalność non profit w obszarze ochrony zdrowia.

* Wsparcie w zakresie inwestycji udzielane jest mikroprzedsiębiorstwom, które mają siedzibę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz rozpoczęły działalność gospodarczą nie wcześniej niż trzy lata kalendarzowe przed momentem złożenia wniosku aplikacyjnego do Działania 3.4 i spełniają ustawowe definicje określające MiSP. Wsparcie w ramach Działania będą mogły uzyskać mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające nie więcej niż 9 pracowników. Pozostałe warunki- jak dla programu Sektorowy Program Operacyjny – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (patrz: poniżej). W ramach Działania 3.4 Mikroprzedsiębiorstwa pomoc będzie udzielana w formie dofinansowania usług doradczych oraz inwestycji.

– podmioty uprawnione – Priorytet IV
Podmioty uprawnione do realizacji projektów w ramach ZPORR z Priorytetu IV. Pomoc techniczna
Na liście podmiotów uprawnionych nie występują podmioty z sektora ochrony zdrowia.

Sektorowy Program Operacyjny
Wzrost Konkurencyjności
Przedsiębiorstw

Priorytet 2: Bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw
Działanie 3: Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje

Celem głównym jest poprawa pozycji konkurencyjnej małych i średnich przedsiębiorstw poprzez wzrost innowacyjności produktowej i technologicznej.
Wsparcie w zakresie inwestycji udzielane jest małym i średnim przedsiębiorcom (praktyka lekarska – przypis Ośrodka), którzy mają siedzibę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz:

– zatrudniają średnio rocznie co najmniej 10 pracowników; lub
– wykonują działalność gospodarczą co najmniej od 3 lat; lub
– podejmują działalność gospodarczą opartą na zaawansowanych technologiach.

Jednocześnie potencjalni wnioskodawcy powinni spełniać następujące warunki:
– złożą w wymaganym terminie prawidłowo wypełniony i podpisany wniosek o pomoc finansową wraz ze wszystkimi wymaganymi załącznikami,
– są bezpośrednio odpowiedzialni za przygotowanie i wdrożenie projektu,
– posiadają środki finansowe zapewniające płynną i terminową realizację projektu,
– nie mają zaległości z tytułu należności publicznoprawnych (tzn. z tytułu po- datków i składek na ubezpieczenie społeczne),
– nie pozostają pod zarządem komisarycznym bądź nie znajdują się w toku likwidacji, postępowania upadłościowego lub naprawczego,
– nie naruszyli w sposób istotny w okresie trzech lat przed złożeniem wniosku umów zawartych z Instytucją Wdrażającą lub innymi podmiotami udzielającymi pomocy publicznej,
– mają wskaźnik płynności szybkiej (iloraz sumy należności krótkoterminowych i środków pieniężnych w kasie oraz na rachunkach do zobowiązań krótkoterminowych) nie mniejszy niż 0,70 oraz wskaźnik zadłużenia (iloraz zobowiązań ogółem do sumy bilansowej) nie większy niż 0,75.

Sektorowy Program
Operacyjny
Rozwój Zasobów Ludzkich

Priorytet 2: Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy

Nr działania: 2.3

Tytuł działania: Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki

Uprawnieni beneficjenci (projektodawcy):
– instytucje szkoleniowe,
– szkoły – ich organy założycielskie oraz szkoły wyższe,
– jednostki naukowe,
– organizacje pracodawców i przedsiębiorców, związki zawodowe.

Cel to rozszerzanie dostępu do edukacji i podnoszenie jej poziomu. Istotne jest również doskonalenie umiejętności, podnoszenie kwalifikacji kadr zarządzających i pracowników, m.in. służby zdrowia. Jest to również promocja edukacji w zakresie przedsiębiorczości i promocja elastycznych form pracy.
SPO RZL jest w 75% finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego i w 25% z krajowych środków publicznych (tzw. współfinansowanie).

Jak przygotować projekt?

1. Przygotowanie projektu
finansowanego z EFRR
Projekt zgłaszany do finansowania w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego musi być zgodny z priorytetami, działaniami (poddziałaniami) zawartymi w ZPORR i Uzupełnieniu ZPORR.
Jednym z wymogów Komisji Europejskiej w tym okresie programowania jest, aby każdy z wdrażanych projektów nawiązywał do polityk horyzontalnych UE w fazie realizacji oraz po jego zakończeniu. W Uzupełnieniu ZPORR na początku każdego z opisywanych działań znajdują się informacje na temat wpływu na poszczególne polityki horyzontalne. Stanowią one wskazówki dla potencjalnego beneficjenta o możliwych kierunkach wpływu projektu.
Niezmiernie istotne z punktu widzenia zatwierdzenia projektu do realizacji są: odpowiedni opis i uzasadnienie.
Dla ułatwienia opisu wniosek został podzielony na trzy podpunkty:

” W części pierwszej beneficjent powinien krótko przedstawić aktualną sytuację w obszarze interwencji, którego dotyczy projekt, ze szczególnym uwzględnieniem wszelkich zidentyfikowanych problemów oraz potencjału rozwojowego, który może być rozwijany w tym obszarze poprzez finansowanie projektu. Warto tutaj podać dane statystyczne (np. liczba mieszkańców zamieszkująca dany teren, stopa bezrobocia, ilość występujących podmiotów gospodarczych, ważne dane techniczne dotyczące istniejącej infrastruktury). Należy też uzasadnić, dlaczego wybrano projekt do realizacji. W uzasadnieniu beneficjent powinien przekonująco odpowiedzieć na pytanie, dlaczego zgłasza ten właśnie projekt. Innymi słowy: musi udowodnić, że projekt przyczyni się do całkowitego lub częściowego rozwiązania problemów zidentyfikowanych w opisie oraz pozwoli na osiągnięcie – zakładanych w dalszej części wniosku aplikacyjnego – wskaźników rezultatów i oddziaływania projektu. Równie ważne jest pokazanie, w jaki sposób zmiana aktualnej, niekorzystnej sytuacji wpłynie na rozwój społeczno-gospodarczy obszaru oraz określenie celów, do których osiągnięcia przyczyni się inwestycja. W tej części wskazane byłoby również podanie danych statystycznych dotyczących tego, co powstanie dzięki realizacji inwestycji (np. liczba planowanych nowych miejsc pracy, nowych MŚP). Opis i uzasadnienie projektu nie powinny przekroczyć 1 strony.

” W części drugiej należy opisać, co będzie przedmiotem projektu. Na podstawie studium wykonalności należy uzasadnić, dlaczego wybrano opisane rozwiązanie techniczne.

” W części trzeciej należy opisać rezultaty i oddziaływania, które powstaną w wyniku działań, odnosząc je do „Celów działania” i „Celów cząstkowych” opisanych dla konkretnego działania (podziałania) w Uzupełnieniu Programu.

Przed wypełnieniem wniosku beneficjent końcowy powinien sprawdzić, czy działanie, w ramach którego pragnie zrealizować projekt, nie jest ograniczone terytorialnie. Na przykład w ramach Priorytetu I takie ograniczenie nie występuje. Do wsparcia kwalifikuje się obszar całego kraju.
Przed przystąpieniem do wypełnienia wniosku aplikacyjnego należy także mieć uregulowane kwestie administracyjno-prawne związane z realizacją projektu. Istotne będzie także posiadanie przez beneficjenta końcowego w momencie składania wniosku 100% własności terenu, na którym planowana jest inwestycja.
Istotne jest także zapewnienie przez beneficjenta końcowego wymaganego współfinansowania. W związku z tym do
wniosku aplikacyjnego należy dołączyć uchwałę intencyjną podjętą przez stosowny organ uchwałodawczy o współfinansowaniu projektu.
Bardzo ważne z punktu widzenia wyboru projektu finansowanego z EFRR jest zgromadzenie niezbędnych załączników oraz uwzględnienie wydatków, które będą kwalifikowały się do pokrycia z EFRR. Wniosek o refundację wydatków powinien ujmować tylko wydatki kwalifikowalne. Wymóg kwalifikowalności dotyczy wszystkich kosztów objętych wnioskiem o refundację wydatków, nie tylko kosztów pokrywanych z funduszy strukturalnych. Lista szczegółowych wydatków kwalifikujących się do pokrycia z EFRR znajduje się w Uzupełnieniu ZPORR.
Wielkość wsparcia z EFRR oraz budżetu państwa na realizację indywidualnego projektu:

– nie może być niższa niż kwota 10000 złotych polskich (dziesięć tysięcy złotych) oraz
– nie może być wyższa niż kwota 1250000 złotych polskich (jeden milion dwieście pięćdziesiąt tysięcy złotych).

2. Przygotowanie projektu
finansowanego z EFS
Formularz wniosku Europejskiego Funduszu Społecznego dostępny jest wyłącznie w formie elektronicznej i ma postać programu komputerowego przygotowanego specjalnie w tym celu. Formularz należy pobrać z Internetu lub w punkcie konsultacyjnym beneficjenta końcowego i zapisać na swoim komputerze. Formularz należy wypełniać wyłącznie elektronicznie.
Przy każdym z pytań pojawiają się wyjaśnienia i podpowiedzi, system automatycznie sprawdza i informuje o pustych lub niewłaściwie wypełnionych rubrykach. Należy korzystać z instrukcji wypełniania wniosku. Potem należy go wydrukować oraz zapisać na dyskietce lub płycie CD. Koniecznie trzeba zachować w dokumentacji projektu zarówno papierową, jak i elektroniczną kopię złożonej dokumentacji.
Wniosek zawiera informacje, które posłużą z jednej strony jako kryterium przy wyborze projektu do finansowania, z drugiej zaś stanowią podstawę umowy zawieranej pomiędzy beneficjentem końcowym a projektodawcą.

Wniosek został podzielony na następujące części:

” Informacje ogólne – podstawowe informacje nt. projektu oraz szczegółowe informacje nt. wnioskodawcy, ewentualnych podwykonawców oraz innych instytucji zaangażowanych w realizację projektu.
” Kryteria formalne – pytania zawarte w tej części wniosku mają na celu ustalenie, czy projekt spełnia kryteria pomocy wyznaczone dokumentami programowymi oraz prawodawstwem w zakresie pomocy publicznej; pytania te posłużą do oceny formalnej wniosku.
” Charakterystyka projektu – ocena merytoryczna – na podstawie odpowiedzi udzielonych na pytania w tej części wniosku zostanie dokonana merytoryczna ocena projektu. Każde z pytań w tej części zawiera „podpytania”, ich wyjaśnienia oraz przyporządkowaną maksymalną liczbę punktów, które mogą zostać przydzielone podczas oceny. „Podpytania” oraz wyjaśnienia zawarto w instrukcji wypełniania wniosku. Ponadto kryteria wyboru projektów zapisano w Uzupełnieniu Programu ZPORR.
” Ostateczni beneficjenci – szczegółowe informacje dotyczące ostatecznych beneficjentów projektu, czyli osób lub instytucji, do których skierowane są proponowane przez projektodawcę działania.
” Charakterystyka realizowanego wsparcia – szczegółowe informacje dotyczące rodzajów planowanych działań.
” Planowane wydatki – zestawienie informacji finansowych oraz kwestie kwalifikowalności.
” Załączniki – zestawienie odpowiednich załączników do wniosku.
” Oświadczenie – oświadczenie, data, pieczęć oraz podpis wnioskodawcy.

Przygotowując wniosek, należy zwrócić uwagę na przygotowanie spójnego projektu, czyli określenie logicznego zestawu działań prowadzących do osiągnięcia w określonym czasie konkretnego celu, zdefiniowanie struktury zarządzania z przejrzystym podziałem odpowiedzialności, zaplanowanie harmonogramu i kosztorysu oraz reguł monitoringu i ewaluacji odnoszących się do osiągania zaplanowanych rezultatów. Projekt musi odnosić się do konkretnej, ściśle określonej grupy beneficjentów ostatecznych i odpowiadać na stwierdzone potrzeby tej grupy.
Pamiętać należy, że każdy projekt finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego musi być oceniany pod względem zgodności z celami horyzontalnymi. Oznacza to konieczność wykazania w opisie, że projekt spełnia kryterium przestrzegania zasad równości szans, społeczeństwa informacyjnego i rozwoju lokalnego.
Ponadto należy sprawdzić, jakie specyficzne kryteria oceny projektów będą stosowane podczas oceny danej grupy projektów i wziąć je pod uwagę, przygotowując oraz prezentując projekt we wniosku.

Przygotowując projekt, warto pamiętać o następujących kwestiach kluczowych:

” projekt musi wynikać z celów statutowych wnioskującej organizacji,
” projekt musi odpowiadać celom ogłoszonym przez organizatora konkursu (beneficjenta końcowego),
” projekt musi odpowiadać na zidentyfikowane (i udokumentowane) potrzeby,
” projekt musi wskazywać ściśle określoną grupę odbiorców (beneficjentów ostatecznych),
” projekt powinien być przygotowany przy udziale wszystkich zainteresowanych partnerów,
” cele projektu muszą być przejrzyste, realne i specyficzne dla danego projektu,
” projekt musi precyzyjnie określać rodzaje zadań, ich harmonogram, odpowiedzialność wykonawców, sposób realizacji,
” niezbędne jest wykazanie realnych oczekiwanych rezultatów projektu,
” reguły zarządzania muszą być klarowne i zaakceptowane przez wszystkich wykonawców,
” koszty projektu muszą być wyliczone rzetelnie, na podstawie rzeczywistych kosztów – nie jest możliwe aplikowanie o zwiększenie przyznanych kwot w trakcie realizacji projektu (ponadto koszty projektu są jednym z elementów jego oceny).

Wnioski, załączniki i formularze do wypełniania wniosków dostępne są na stronie:
http://www.zporr.mgpips.gov.pl/_fundusze.php?dzial=971&poddzial=1124

Terminy składania wniosków podane są na stronie:
http://www.zporr.mgpips.gov.pl/_fundusze.php?dzial=971&poddzial =1403& podpoddzial=1555, w podziale na województwa, z zaznaczeniem rodzaju realizowanego typu projektu oraz daty, do której można składać wnioski.

Najczęściej zadawane pytania dotyczące składania wniosków i realizacji projektów znajdują się na stronie:
http://www.zporr.mgpips.gov.pl/_fundusze.php?dzial=971&poddzial= 1507& dokument=2970

Szczegółowe informacje dostępne są na stronach:
– Zintegrowanego Programu Rozwoju Regionalnego:
http://www.zporr.mgpips.gov.pl
– Biura ds. Zagranicznych Programów Pomocy w Ochronie Zdrowia:
www.bpz.gov.pl
– Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości: www.parp.gov.pl
– Komisji Europejskiejskiej: http://www.europa.eu.int/comm/health/ph_programme/programme_en.htm

Ośrodek Wspomagania Restrukturyzacji i Prywatyzacji w Służbie Zdrowia jest gotów do udzielania porad na zasadach komercyjnych wszystkim zainteresowanym pozyskaniem dotacji ze środków strukturalnych. Z naszych badań wynika bowiem, że przedstawiciele placówek służby zdrowia nierzadko stają się łupem nieprofesjonalnych „naciągaczy”. Ü

Na podstawie informacji z PARP przygotował Ośrodek
Wspomagania Restrukturyzacji
i Prywatyzacji w Służbie Zdrowia przy OIL

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza