27 maja 2006

13 maja Światowy Dzień Nadciśnienia Tętniczego

Z prof. dr. n. med. Andrzejem JANUSZEWICZEM, prezesem Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, rozmawia Małgorzata Skarbek

Czy mamy już epidemię nadciśnienia tętniczego?

Dane dotyczące rozpowszechnienia nadciśnienia tętniczego w Polsce pochodzą z 2002 r., w którym opublikowano badania NATPOL III, jedne z naszych najnowszych badań epidemiologicznych. Wynika z nich, że na 29 mln dorosłych Polaków nadciśnienie występuje mniej więcej u 8,5 mln osób, czyli wielokrotnie częściej niż choroba wieńcowa, czterokrotnie częściej niż cukrzyca. Jest to zatem choroba najczęściej występująca w naszej populacji. Dalej, badania NATPOL III pokazały, że mamy także dużą liczbę osób zagrożonych rozwojem nadciśnienia, bowiem u blisko 9 mln osób stwierdzono tzw. wysokie ciśnienie prawidłowe (skurczowe 130-139 mm słupka rtęci, a rozkurczowe – 85-89 mm). Stwierdzono, że osoby mające wysokie prawidłowe ciśnienie tętnicze znacznie częściej chorują na nadciśnienie tętnicze niż osoby
z ciśnieniem optymalnym (120/80 słupka rtęci). Badania NATPOL III dostarczyły też danych dotyczących rozpowszechnienia choroby w różnych regionach kraju. U 20 ze 100 dorosłych Polaków rozwinął się tzw. zespół metaboliczny, w którym obok nadciśnienia tętniczego występują otyłość, zwłaszcza typu brzusznego, zaburzenia gospodarki lipidowej (wysokie stężenie trójglicerydów, niskie stężenie frakcji HDL cholesterolu) oraz upośledzona tolerancja glukozy.

Jak powinni postępować lekarze pierwszego kontaktu, mając na uwadze te dane?
Jeżeli weźmiemy pod uwagę dwie informacje: fakt, że nadciśnienie jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą
w naszym kraju, i to, że tylko część chorych wie o swojej dolegliwości, to niewątpliwie trzeba czynić kroki w kierunku skuteczniejszego rozpoznawania choroby u większej liczby osób. Najlepszy efekt można osiągnąć przez codzienną pracę lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Najprostszym sposobem rozpoznania nadciśnienia jest jego pomiar. Badania NATPOL III pokazały, że tylko 40-60 proc. lekarzy mierzy ciśnienie zgłaszającym się pacjentom. Pierwsze zalecenie dla lekarza praktyka brzmi tak: mierzmy ciśnienie każdemu pacjentowi, niezależnie od przyczyny jego wizyty – czy zgłasza się z powodu infekcji dróg oddechowych, dolegliwości żołądkowych, czy jakichkolwiek innych, związanych lub niezwiązanych z układem krążenia. Ciśnienie tętnicze należy także mierzyć dzieciom i młodzieży. Każdy człowiek, niezależnie od wieku, powinien przynajmniej raz w roku mieć zmierzone ciśnienie tętnicze. Gdy lekarz stwierdzi u chorego nadciśnienie, obok wydania zaleceń dotyczących leczenia, powinien mu dobitnie uświadomić, że pacjent musi zaopatrzyć się w aparat do pomiaru ciśnienia i dokonywać pomiarów domowych.

Przy tak poważnym zagrożeniu tą chorobą niezbędna jest także profilaktyka?

Działania profilaktyczne powinny być wielokierunkowe. Wspomnę o dużym, realizowanym od dwu lat i koordynowanym przez dr. Tomasza Zdrojewskiego i prof. Bogdana Wyrzykowskiego
z Kliniki Nadciśnienia Tętniczego Gdańskiej Akademii Medycznej, programie „400 miast”. Otrzymaliśmy na jego realizację fundusze z POLKARD-u. Trzy lata temu wybraliśmy 400 małych miejscowości, w których wiedza o nadciśnieniu tętniczym i zapobieganiu jest relatywnie najmniejsza. W tych 400 miastach obejmujemy działaniami profilaktyczno-edukacyjnymi 2 mln Polaków. Organizujemy spotkania, festyny, dni poświęcone nadciśnieniu, a także szkolenia pracujących tam lekarzy. Inne programy mają charakter lokalny, były organizowane np. w województwie pomorskim i małopolskim. Bardzo dobry program przygotowała Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Klinika Kardiologii Collegium Medicum UJ.
Miarą skuteczności tych programów jest fakt, że w miejscowościach, w których rozdajemy materiały edukacyjne, szkolimy lekarzy i pielęgniarki – notujemy później znaczący wzrost wykrywalności nadciśnienia tętniczego i skuteczności jego leczenia.
Generalnie jednak skuteczność leczenia nie jest wysoka. Na 100 chorych
z rozpoznanym i leczonym nadciśnieniem – tylko 13 jest leczonych właściwie, tzn. ich ciśnienie jest za pomocą leków obniżone do wartości poniżej 140/90 mm Hg.

W maju obchodzony jest Światowy Dzień Nadciśnienia. Jak on wygląda w Polsce?

Wzorujemy się na Światowym Dniu Serca, który od wielu lat jest na całym świecie obchodzony z wielkim rozmachem, propaguje zasadę zdrowego stylu życia i zapobiegania chorobom układu krążenia. Światowy Dzień Nadciśnienia był po raz pierwszy obchodzony 3 maja ub.r. Obchodzono go, pod patronatem Światowej Ligi Nadciśnienia Tętniczego, na wszystkich kontynentach i prawie we wszystkich państwach. Organizowano festyny, informacje dotyczące tego problemu były publikowane w prasie, pojawiały się też w rozgłośniach radiowych i telewizyjnych. Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego zorganizowało konferencję edukacyjną w Sopocie.
W tym roku „Dzień” obchodzić będziemy 13 maja. Najważniejszym „wydarzeniem” tegorocznych obchodów jest przygotowanie prawie miliona egzemplarzy wielostronicowej broszury „Pamiętaj o nadciśnieniu tętniczym”, dołączanej do wszystkich największych pism codziennych. Liczymy, że dzięki temu ok. 2,5 mln ludzi w Polsce zapozna się z tą problematyką. W kilku programach lokalnych stacji telewizyjnych oraz radiowych ukażą się także audycje poświęcone nadciśnieniu. Ü

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza