7 października 2006

Jubileusz prof. Janusza Kowalskiego

Z okazji 75. urodzin prof. Janusza Kowalskiego, wieloletniego przewodniczącego Warszawsko-Otwockiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc, została zorganizowana uroczysta sesja naukowa.

Na początku spotkania uczestnicy chwilą ciszy uczcili pa mięć zmarłego kilka dni wcześniej nauczyciela dostoj nego Jubilata, twórcy polskiej fizjopatologii oddychania, prof. Antoniego Kosiorowskiego, oraz zmarłej niedawno koleżanki z Zakładu, doc. Zinajdy Maszczyk.
Dyrektor ds. naukowych Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc, prof. Adam Torbicki, składając Jubilatowi podziękowania, podkreślił jego zasługi dla rozwoju fizjopatologii oddychania oraz kreowania wśród lekarzy wzorców etycznej i zaangażowanej postawy. Doc. Piotr Gutkowski przedstawił sylwetkę Jubilata, podkreślając różnorodność jego zainteresowań.
Janusz Kowalski rozpoczął pracę lekarską w Instytucie Gruźlicy pod kierownictwem prof. Wiwy Jaroszewicz. Działalność naukową rozwijał pod okiem prof. Antoniego Koziorowskiego. Niezwykle ważne w ukształtowaniu zawodowym Jubilata były jego doświadczenia zebrane w czasie pobytu w Holandii, u prof. Quanjera (jednego z twórców standardów spirometrycznych ERS), a także w Niemczech, u prof. Ulmera (jednego z prekursorów badań pletyzmograficznych układu oddechowego). Obaj profesorowie przesłali piękne, bardzo osobiste adresy z okazji uroczystości, odczytane w trakcie sesji. Pobyty zagraniczne zdeterminowały późniejsze zainteresowania Jubilata, który jako jeden z pierwszych wprowadził w Polsce badania pletyzmograficzne do kliniki chorób płuc, a standaryzacją badań spirometrycznych zajmuje się po dziś dzień jako przewodniczący Sekcji Fizjopatologii Oddychania Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc i wykładowca organizowanych przez Towarzystwo Warsztatów spirometrycznych. Trzeba wspomnieć, że był on również inicjatorem dorocznych polsko-niemieckich spotkań pneumonologicznych, służących wymianie poglądów i doświadczeń.
Ważnym etapem aktywności zawodowej prof. Kowalskiego była praca w nowo powstałej Klinice Pneumonologii Akademii Medycznej w Warszawie, kierowanej przez prof. Droszcza. Janusz Kowalski stworzył w niej od podstaw pracownię fizjopatologii oddychania, tutaj uzyskał habilitację i tytuł profesora. Obecny na sesji prof. Droszcz podkreślił zasługi Jubilata dla tej placówki. Dzięki niemu możliwe było sprowadzenie do Kliniki pletyzmografu, powstało wiele ciekawych prac naukowych i rozpraw doktorskich, została rozwinięta wszechstronna ocena czynnościowa układu oddechowego obejmująca pletyzmografię, dyfuzję i podatność płuc, a wprowadzenie warszawskiej kliniki do niemieckiego świata pneumonologicznego zaowocowało udziałem jej pracowników w dorocznych konferencjach naukowych w Bochum i wyjazdami młodych lekarzy na stypendia.
Po przejściu na emeryturę prof. Koziorowskiego – prof. Kowalski objął kierownictwo Zakładu Fizjopatologii Oddychania w Instytucie Gruźlicy i Chorób Płuc. Ukoronowaniem tego okresu był podręcznik doc. Radwana i prof. Kosiorowskiego, wydany pod redakcją prof. Kowalskiego, poświęcony badaniom czynnościowym układu oddechowego, stanowiący najpełniejsze przedstawienie tej problematyki dostępne w języku polskim.
Po swojej pierwszej wizycie w Kijowie prof. Kowalski dostrzegł wielką rolę, jaką Polska może odegrać na Ukrainie – propagatora nowoczesnej europejskiej medycyny. Na kilka lat przed „pomarańczową rewolucją” rozpoczął długoletnią współpracę między sąsiadami, która zaowocowała trzema polsko-ukraińskimi konferencjami naukowymi w Łodzi i Kijowie, powstaniem polsko-ukraińskiej grupy roboczej PTChP oraz organizacją staży naukowych dla młodych pneumonologów ukraińskich w Polsce. Prof. Serebrowska z Kijowa, dziękując w imieniu społeczności ukraińskich pneumonologów za okazaną przyjaźń i wymierną pomoc, podkreśliła, jaką sympatią i szacunkiem za swoje zaangażowanie i bezinteresowną działalność cieszy się prof. Kowalski na Ukrainie.
O wygłoszenie wykładów poproszono też wychowanków Jubilata, kontynuujących jego dzieło. Doc. Anna Doboszyńska, ordynator Oddziału Chorób Wewnętrznych w „Attisie”, mówiła o badaniach czynnościowych układu oddechowego w chorobach pozapłucnych; dr Tadeusz Przybyłowski z Akademii Medycznej w Warszawie – o tlenku azotu w powietrzu wydechowym w obturacyjnym bezdechu podczas snu; dr Piotr Boros z Instytutu Gruźlicy – o roli pletyzmografii w diagnostyce chorób płuc. Trzeba dodać, że prof. Kowalski był jednym z pierwszych w Polsce, którzy zainteresowali się zaburzeniami oddychania podczas snu, był też współtwórcą towarzystwa naukowego zajmującego się tą problematyką.
Na zakończenie sesji głos zabrali bliscy współpracownicy Jubilata: doc. Radwan, prof. Zieliński, prof. Chmilewska-Szewczyk, dr Piotrkowski, a także przybyli z daleka: prof. Tafil-Klawe (Bydgoszcz), doc. Gondorowicz (Łódź), dr Ostrowski (Lublin). Ü

Tadeusz M. ZIELONKA
przewodniczący Warszawsko-Otwockiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza