22 lutego 2008

Nasza akademia – Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby

W cyklu prezentującym placówki Akademii Medycznej w Warszawie przedstawiamy Katedrę i Klinikę Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby I Wydziału Lekarskiego. Kierownikiem Kliniki jest prof. dr hab. med. Marek KRAWCZYK.

Historia Katedry zaczyna się w 1918 r., kiedy w Wydziale Lekarskim odrodzonego Uniwersytetu Warszawskiego powstały pierwsze jednostki kliniczne. Jedną z nich była II Katedra i Klinika Chirurgiczna utworzona w Szpitalu św. Ducha przy ul. Elektoralnej 12. Jej kierownikiem został prof. Franciszek Kijewski.

W długim poczcie szefów tej placówki są nazwiska wielu wybitnych chirurgów. Do wojny byli to prof. Antoni Leśniowski, prof. Zygmunt Radliński, prof. Adolf Wojciechowski. Po wojnie – prof. Jan Mossakowski, doc. Jerzy Manicki, prof. Zdzisław Łapiński, prof. Jerzy Szczerbań
i prof. Andrzej Karwowski, po którym kierownictwo objął prof. Marek Krawczyk (w 1998 r.).

Pomieszczenia przy Elektoralnej były nieliczne, ciasne i źle ogrzewane. Dziś jako ciekawostkę można zanotować fakt, że jedna z dwóch sal operacyjnych służyła zarazem jako sala wykładowa dla studentów. Mimo czynionych starań do wojny nie udało się uzyskać dla placówki lepszej lokalizacji.
W 1939 r. Szpital św. Ducha został zburzony i spłonął.
W czasie okupacji zespół Kliniki pracował w budynku przy Koszykowej.

Już we wrześniu 1944 r. na Pradze reaktywowano Wydział Lekarski UW. II Klinika Chirurgiczna zaczęła pracę w szpitalu przy Boremlowskiej, by następnie przenieść się do miejskiego Szpitala Przemienienia Pańskiego. Przy braku chirurgii urazowej wykonywano tu, obok operacji chirurgii miękkiej, wszelkie zabiegi po urazach kostno-stawowych.

Mimo trudności lokalowych i braku sprzętu placówka się rozwijała. Odbywały się posiedzenia naukowe, choć w pierwszym okresie Klinika prowadziła przede wszystkim działalność usługową i dydaktyczną. Zorganizowano Pracownie: Fotograficzną i Kinematograficzną, później zwierzętarnię. Zakres wykonywanych zabiegów poszerzył się o operacje urologiczne, plastyczne oraz zabiegi na narządach klatki piersiowej.

W 1975 r. Klinikę przeniesiono do nowego szpitala przy ul. Banacha. Po wielu przekształceniach, gdy kierownikiem został prof. Szczerbań, skrystalizował się profil pracy placówki. Jej zainteresowania naukowe zostały ukierunkowane na chirurgię ogólną i choroby wątroby, w tym jej marskość i guzy; nadciśnienie wrotne oraz żylaki przełyku.

W 1994 r. zespół Kliniki wykonał pierwsze w Polsce, z bardzo dobrym wynikiem odległym, przeszczepienie wątroby. W 1999 r., z inicjatywy prof. Krawczyka, rozpoczęto (wraz z Centrum Zdrowia Dziecka) realizację programu transplantacji wątroby od dawcy żywego.

Działalność leczniczo-usługowa

Do placówki są przyjmowani chorzy z Mazowsza, jak również ze wszystkich województw, w których chirurgiczne leczenie patologii wątroby oraz innych narządów jest niemożliwe. Pacjenci spoza Warszawy stanowią 70% chorych leczonych w Klinice. Rocznie w placówce hospitalizuje się ok. 2,4 tys. pacjentów, z czego operacji poddaje się 1,4 tys. osób. Wśród zabiegów tych jest ok. 100 transplantacji wątroby i 15 pobrań fragmentów tego narządu od dawców żywych. Trzy oddziały dysponują 73 łóżkami. Placówka ma własne Pracownie: Endoskopową, Ultrasonograficzną i Komputerową.

Klinika legitymuje się największą w Polsce liczbą transplantacji wątroby – dotychczas ponad 600 przeszczepień tego narządu. Ponadto specjalizuje się w: operacyjnym leczeniu, radykalnym i paliatywnym, chorych z guzami wątroby, dróg żółciowych (termoablacja, chemioembolizacja); operacjach naprawczych kalectwa dróg żółciowych (najlepsze wyniki w kraju); zabiegach z zakresu chirurgii ogólnej i gastroenterologiczno-onkologicznych, ze szczególnym uwzględnieniem chirurgii nowotworów narządów przewodu pokarmowego (raki przełyku, żołądka, jelita grubego, nowotwory trzustki); leczeniu nadciśnienia wrotnego
w przebiegu marskości wątroby (zabiegi obliteracji żylaków przełyku, przezskórne przezwątrobowe zespolenia wrotno-układowe); nieoperacyjnym udrażnianiu zaawansowanych nowotworów przełyku; doraźnym tamowaniu krwawienia z wrzodów żołądka i dwunastnicy, chirurgicznym leczeniu otyłości.
Do przeprowadzanych tu zabiegów laparoskopii należą: cholecystektomie, hernioplastyki, fundoplikacje, leczenie prostych torbieli wątroby. Wykonuje się też diagnostykę laparoskopową.
W Pracowni Endoskopii, poza diagnostyką górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego, prowadzi się diagnostykę i zabiegi na drogach żółciowych i ich protezowanie. Klinika jako jedyna w kraju podejmuje się leczenia wybranych przypadków ostrej niewydolności wątroby u dorosłych skojarzoną metodą dializoterapii albuminowej oraz transplantacji narządu.

Działalność dydaktyczna

W placówce jest prowadzona dydaktyka przed- i podyplomowa. Nauczani są studenci I Wydziału Lekarskiego (VI rok studiów), Wydziału Nauki o Zdrowiu (III rok studiów), Wydziału Farmaceutycznego i Oddziału Anglojęzycznego II Wydziału Lekarskiego (V i VI rok studiów). Od lat przy Klinice istnieje Studenckie Koło Naukowe, liczące obecnie ok. 70 osób.

Dydaktyka podyplomowa obejmuje kursy chirurgii ogólnej dla specjalizujących się. Natomiast dla chirurgów z ukończoną specjalizacją są prowadzone 1-2-dniowe kursy na temat: chirurgii wątroby i dróg żółciowych, nadciśnienia wrotnego, chorób przełyku i endoskopii.

Działalność naukowa

Z funduszy otrzymywanych z Ministerstwa Nauki i Informatyzacji (dawniej KBN) Klinika realizuje programy naukowe dotyczące: optymalizacji wyników przeszczepiania wątroby; oceny różnych metod leczenia wczesnego i zaawansowanego raka żołądka (program koordynowany przez ośrodek krakowski, kierowany najpierw przez prof. Tadeusza Popielę, a obecnie przez prof. Jana Kuliga); oceny wartości wybranych czynników biochemicznych w kwalifikacji przedoperacyjnej oraz monitorowania przebiegu pooperacyjnego chorych po resekcji tkanki wątrobowej oraz optymalizacji endoskopowego leczenia żylaków przełyku i żołądka. Ponadto prowadzi programy finansowane ze środków własnych AM, tj.: ocena wolumetryczna wielkości fragmentu wątroby, pobieranego do przeszczepów od żywych dawców i laparoskopia diagnostyczna u chorych z guzami w marskiej wątrobie.

Wraz z Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni Klinika zajmuje się leczeniem bąblowicy wielojamistej, czyli alwokokozy. Współpracuje także z drezdeńską kliniką, prowadzoną przez prof. Detleva Saegera, w programie dotyczącym nowotworów trzustki.

Największe osiągnięcia placówki są związane z chirurgicznym leczeniem wątroby. Należą do nich: organizacja ośrodka oraz wprowadzenie w nim programu przeszczepiania wątroby od dawców zmarłych i żywych, wprowadzenie na szeroką skalę zabiegów resekcji wykonywanej w związku ze zmianami ogniskowymi w tym organie. Na uwagę zasługuje również opracowanie taktyki leczenia chorych z różnymi postaciami nadciśnienia wrotnego z wykorzystaniem nowoczesnej diagnostyki obrazowej, opracowanie taktyki leczenia raka przełyku i żołądka, wprowadzenie do praktyki klinicznej wewnątrzwątrobowych zespoleń wrotno-systemowych oraz diagnostyki i zabiegów laparoskopowych.

W rankingach prasowych Klinika jest umieszczana na drugiej pozycji w Polsce.

W Klinice pracują

zatrudnieni na etatach naukowych – prof. zw. dr hab. med. Marek Krawczyk, prof. zw. dr hab. med. Bogdan Michałowicz, prof. dr hab. med. Paweł Nyckowski, dr hab. med. Rafał Paluszkiewicz, dr hab. med. Włodzimierz Otto, dr hab. med. Jacek Pawlak, dr hab. med. Mariusz Frączek, dr hab. med. Krzysztof Zieniewicz, dr hab. med. Tadeusz Wróblewski, dr n. med. Bogusław Najnigier, dr n. med. Waldemar Patkowski, dr n. med. Jerzy Żurakowski, dr n. med. Krzysztof Dudek, dr n. med. Oskar Kornasiewicz; lekarze: Michał Korba, Piotr Hevelke, Piotr Smoter, Bartosz Cieślak, Michał Skalski, Piotr Kalinowski; uczestnicy studiów doktoranckich: Magdalena Urban i Łukasz Rdzanek;

zatrudnieni na etatach szpitalnych – doktorzy medycyny: Abdulsalam Alsharabi, Danuta Suchowera, Anna Skwarek, Piotr Remiszewski; oraz lekarze: Ireneusz Grzelak, Robert Lechowicz, Mariusz Grodzicki, Marcin Kotulski, Dorota Leonowicz, Immohamed Alzayany.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza