3 maja 2009

Choroby płuc u dzieci

21. spotkanie Szkoły Pneumonologii Warszawsko-Otwockiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc poświęcono chorobom płuc u dzieci.

Uroczystego otwarcia dokonał prof. Marek Kulus, prorektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Przedstawił m.in. konsekwencje zaprzestania przed ponad 10 laty kształcenia w zakresie pneumonologii dziecięcej, skutkiem czego brakuje napływu młodych pediatrów pneumonologów. Kształcenie w zakresie chorób płuc opiera się głównie na chorobach występujących u dorosłych. Jeśli nie zmieni się system kształcenia w tej dziedzinie, to w niedalekiej przyszłości zabraknie specjalistów w zakresie chorób płuc u dzieci. Prof. Kulus przedstawił również sylwetki najwybitniejszych pneumonologów dziecięcych i najważniejsze ośrodki w naszym kraju.
Doc. Piotr Gutkowski z Centrum Zdrowia Dziecka zwrócił uwagę na to, że w okresie rozwoju dziecka zmieniają się zarówno anatomia, jak i czynności płuc. Szczególnie łatwo dochodzi do zakażeń i zwężenia dróg oddechowych.
W sesji poświęconej diagnostyce chorób układu oddechowego doc. Henryk Mazurek z Rabki omówił metody oceny czynności płuc oraz ich zastosowanie u dzieci. Większość powszechnie stosowanych metod u dorosłych wymaga świadomego udziału badanych, natomiast u dzieci jest to możliwe dopiero po ukończeniu 6 r.ż. Możliwe do stosowania u młodszych dzieci inne metody są trudno dostępne i mniej przydatne w praktyce klinicznej niż spirometria. Powoduje to poważne trudności w diagnostyce zaburzeń czynnościowych układu oddechowego.
Dr Marek Pędich z Centrum Zdrowia Dziecka podkreślił, jak wielkie są różnice w obrazie radiologicznym w zależności od wykonania u małego dziecka zdjęcia na wdechu i wydechu. Ponadto zwrócił uwagę na różnice wynikające z niedojrzałości układu oddechowego u wcześniaków (RDS), występowania rozlicznych wad rozwojowych stwierdzonych po urodzeniu i skutków intensywnej terapii. Zaznaczył także, że zdjęcia radiologiczne są obarczone szkodliwym działaniem, a ich wartość nierzadko jest ograniczona, nie można zatem wykonywać ich bez precyzyjnie określonego celu.
Dr Andrzej Pogorzelski z Rabki podzielił się swoim wieloletnim doświadczeniem w wykonywaniu bronchoskopii u dzieci. Określił najważniejsze wskazania do wykonania tego badania. Wykład był wzbogacony licznymi zdjęciami.
Zakażenia dróg oddechowych są u dzieci najczęstszymi chorobami ostrymi, astma zaś – najczęstszą chorobą przewlekłą wieku rozwojowego. W sesji poświęconej chorobom obturacyjnym prof. Anna Bręborowicz omówiła trudności dotyczące rozpoznania i leczenia astmy u najmłodszych pacjentów, u których nie wykonuje się spirometrii ani testów skórnych, a wywiad jest zbierany od rodziców, nie zaś od chorego dziecka. Równocześnie przebieg choroby niejednokrotnie bywa znacznie cięższy z powodu odmienności strukturalnych i czynnościowych.
Prof. M. Kulus podkreślił w swoim wykładzie, jak ważna we wczesnym wykrywaniu i wdrażaniu odpowiedniego leczenia astmy u starszych dzieci jest rola lekarzy pierwszego kontaktu. Zwrócił uwagę na znaczenie edukacji chorych i ich opiekunów.
Prof. Jacek Grygalewicz z CMKP poruszył temat zaburzeń oddychania u dzieci podczas snu. O ile obturacyjny bezdech śródsenny u dorosłych jest powszechnie znaną jednostką chorobową, o tyle znaczenie centralnych i obwodowego pochodzenia bezdechów u małych dzieci wymaga głębszego poznania.
Sesję poświęconą zakażeniom układu oddechowego rozpoczął honorowy gość Szkoły, prof. Andrzej Milanowski z Instytutu Matki i Dziecka, wychowawca wielu pediatrów, autor licznych artykułów i podręczników poświęconych chorobom płuc u dzieci. Swój wykład poświęcił aktualnym zasadom leczenia zakażeń układu oddechowego. Przed sesją odbyła się uroczystość wręczenia Złotej Odznaki Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc za zasługi w dziedzinie pneumonologii dziecięcej, a szczególnie za wdrożenie badań czynnościowych układu oddechowego oraz prace nad mukowiscydozą i wprowadzenie badań przesiewowych mających na celu wczesne wykrycie tej choroby.
Prof. Andrzej Emeryk z Akademii Medycznej w Lublinie omówił rolę zakażeń atypowych. Patogeny, takie jak Chlamdophila pneumoniae czy Mycoplasma pneumoniae, odgrywają szczególnie ważną rolę u dzieci. W kolejnym wystąpieniu dr Katarzyna Krenke z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego poruszyła problem powikłań związanych z zapaleniem płuc. Zwróciła uwagę na odpowiednie postępowanie w przypadku pojawienia się płynu w jamie opłucnowej.
Doc. Teresa Jackowska, przewodnicząca Warszawskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego, przedstawiła szczepienia stosowane w profilaktyce chorób układu oddechowego. W przeszłości najważniejsze było szczepienie przeciwko gruźlicy (BCG), dziś stosowane jedynie u noworodków. Ostatnio coraz większego znaczenia nabiera szczepienie przeciwko pałeczce Hemophilus i Streptococcus spp., a także przeciwko grypie.
Prof. Grzegorz Lis z Uniwersytetu Jagiellońskiego zajął się zagadnieniem postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w przypadku wystąpienia kaszlu u dzieci. Uczestnicy spotkania mieli również okazję poznania opracowanej przez dr. Joachima Buchwalda z Rabki modyfikacji leczenia operacyjnego wad postawy u dzieci. Zabiegi te z powodzeniem wykonano u ponad 450 małych pacjentów, głównie w celu korekcji lejkowatej klatki piersiowej.
Zasady nowoczesnej diagnostyki i leczenia mukowiscydozy, najczęstszej śmiertelnej choroby genetycznej w rasie kaukaskiej, przedstawiła dr Hanna Dmeńska z CZD.
Na zakończenie dr Joanna Lange ze Szpitala na Działdowskiej podjęła temat rzadko spotykanych u dzieci chorób, takich jak: alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, włóknienie płuc, zmiany płucne w przebiegu chorób tkanki łącznej, histiocytoza, proteinoza czy hemosyderoza.

Tadeusz M. ZIELONKA
Autor jest przewodniczącym
Warszawsko-Otwockiego Oddziału
Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza