25 grudnia 2010

Informatyzować czy reformować

Michał Kamiński

Obecnie najlepszą drogą do zreformowania systemu lecznictwa szpitalnego jest jego informatyzacja. Należy przede wszystkim położyć nacisk na informatyczne narzędzia zarządzania, głęboką informatyzację, digitalizację polskich szpitali. Niestety wciąż mamy stosunkowo niewielką grupę szpitali działających w zintegrowanym systemie szpitalnym i administracyjnym z „hurtownią danych”, ze zdigitalizowną aparaturą diagnostyczną oraz laboratoryjną i wreszcie z oznakami świadczącymi o podejściu do posiadanego systemu informatycznego, jako narzędzia wsparcia funkcji zarządzania.
W ostatnich latach w krajach Unii Europejskiej (w tym również w Polsce) przeprowadzono wiele projektów pilotażowych i pionierskich wdrożeń e-usług medycznych. Zgromadzone w ten sposób doświadczenia dostarczają przekonujących dowodów na podniesienie jakości usług medycznych, zwiększenie ich dostępności oraz obniżenie kosztów.
Podstawowe kierunki technologiczne, ujawniające się w opiece medycznej nowej generacji, to współpraca systemów komputerowego wspomagania opieki zdrowotnej, standardy wymiany danych, obrazowanie cyfrowe, telemedycyna, kliniczne systemy wspomagania decyzji, łączność szerokopasmowa, łączność bezprzewodowa oraz bezpieczeństwo danych.
Badania biomedyczne oraz praktyka medyczna stały się dyscyplinami determinowanymi masowym przetwarzaniem informacji. Dostępność badawczych technologii cyfrowych o wysokiej przepustowości, jak np. techniki błyskawicznego analizowania informacji genetycznej pacjenta na tle diagnozowanego schorzenia, wprowadzenie potężnych cyfrowych technologii obrazowania w radiologii, potrzeba leczenia indywidualizowanego – wymusiły użycie zaawansowanego przetwarzania danych oraz ich analizy z zastosowaniem wysokowydajnych centrów danych, nierzadko wyposażonych w systemy skomputeryzowanego wspierania decyzji medycznych.
Pojęcie szpitalny system informacyjny oznacza system wszechstronnie obsługujący funkcje informacyjne poszczególnych części szpitala. Jeżeli do realizacji funkcji szpitalnego systemu informacyjnego wykorzystane zostaną nowoczesne technologie informatyczne, można mówić o istnieniu szpitalnego systemu informatycznego (HIS – Hospital Information System). Szczególną cechą systemów obsługujących placówki medyczne jest przetwarzanie bardzo różnorodnych i heterogenicznych informacji oraz wysoki poziom ochrony, jaki należy zastosować do tych danych. Tradycyjnie rozróżnia się cztery główne rodzaje systemów informacyjnych, które w znacznej mierze łączą się z pojęciem poziomów funkcjonowania systemu informacyjnego, a tym samym poziomów zarządzania organizacją. Są to odpowiednio: systemy wspomagania podstawowych operacji, systemy automatyzacji pracy biurowej, systemy wspomagania zarządzania (MIS – Management Information Systems), systemy wspomagania decyzji (DSS – Decision Support Systems).
Niezwykle istotnym obszarem, który pod względem zarządzania może dzięki informatyzacji zostać usprawniony, są apteki szpitalne.
Do informatycznych narzędzi zarządzania, które należy zastosować w aptekach szpitalnych należą hurtownie danych/business intelligence, system monitorowania recept/elektroniczna recepta, system dystrybucji leków Unit-Dose i system apteczek oddziałowych. Dobrym przykładem zastosowania aptecznego łańcucha dostaw jest Szpital św. Franciszka w Munsterze (Niemcy).
Do korzyści wynikających z wdrożenia ICT, z punktu widzenia systemu ochrony zdrowia, należy zaliczyć: obniżenie kosztów diagnostyki i leczenia, zmniejszenie liczby zbędnych badań, konsultacji medycznych i hospitalizacji, lepsza kontrola świadczeń i preskrypcji leków, minimalizacja ryzyka nadużyć podczas rozliczeń i refundacji.
O potrzebie informatyzacji szpitali warto obecnie przypomnieć, ponieważ 10-letni okres realizacji wytycznych Strategii Lizbońskiej, w której e-health odgrywa szczególną rolę, dobiega końca. Komisja Europejska szykuje już plan działania na kolejne lata.

Autor jest dr. n. med.,
ekspertem ochrony zdrowia,
wiceprezesem Europejskiego Stowarzyszenia Dyrektorów Medycznych

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza