3 marca 2020

W ciąży u stomatologa

O opiece stomatologicznej nad kobietą ciężarną mówi lek. dent. Angelika Kobylińska, asystent w Zakładzie Stomatologii Dziecięcej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Jaką rolę pełni lekarz dentysta w opiece nad kobietą ciężarną?

Okres ciąży w życiu kobiety sprzyja koncentracji uwagi na zdrowiu jej oraz rozwijającego się dziecka. To okres regularnych wizyt u lekarza, podczas których ciężarne są kierowane również do dentysty w celu oceny stanu zdrowia jamy ustnej oraz podjęcia stosownych działań profilaktycznych i leczniczych. Lekarz dentysta współpracuje zatem z personelem medycznym sprawującym opiekę ginekologiczną i okołoporodową w dbaniu o zdrowie ogólne kobiety, dobrostan dziecka i zdrowie jamy ustnej zarówno matki, jak i potomstwa.

Czy ginekolodzy kierują ciężarne pacjentki do dentysty na badania profilaktyczne?

Zgodnie z wynikami badania ankietowego kobiet do pięciu lat po porodzie, skierowanie od lekarza ginekologa do stomatologa otrzymało podczas ciąży 17,6 proc. ankietowanych. 62,3 proc. spośród 3439 respondentek zgłosiło się do dentysty, będąc w ciąży. Skierowanie przez lekarza prowadzącego ciążę stanowi istotny czynnik zwiększający szansę na odbycie wizyty stomatologicznej przez ciężarne. Szanse te są jeszcze większe w przypadku żądania pisemnej informacji zwrotnej o stanie zdrowia jamy ustnej pacjentki. Jednak konieczne jest podjęcie działań zwiększających udział lekarzy sprawujących opiekę nad ciężarnymi w edukacji i motywowaniu pacjentek do zgłoszenia się do gabinetu stomatologicznego.

Dlaczego wizyty u stomatologa w okresie ciąży są ważne?

Ze względu na zmiany w jamie ustnej towarzyszące ciąży miejscowe stany zapalne błony śluzowej, przyzębia, uzębienia czy kości mogą się zaostrzać i powodować ból lub infekcje szerzące się przez krew i zagrażające zdrowiu matki oraz dziecka. Znany jest związek między chorobami przyzębia a ryzykiem przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej dziecka.

Jakie są zalecenia dotyczące opieki stomatologicznej nad kobietą w ciąży?

W czasie ciąży kobieta powinna odbyć dwie wizyty profilaktyczne w gabinecie stomatologicznym – pierwszą w trzecim lub czwartym miesiącu ciąży i kolejną w ósmym. Pierwszą wizytę należy poświęcić nie tylko na działania profilaktyczne, lecz i na ustalenie indywidualnego planu leczenia, który najlepiej realizować w drugim trymestrze ciąży. To trymestr uznawany za najdogodniejszy do działań leczniczych ze względu na zakończony proces organogenezy, dobre samopoczucie pacjentki oraz wielkość płodu i macicy niepowodującą jeszcze dyskomfortu w pozycji leżącej i półleżącej, a także mniejsze ryzyko wystąpienia objawów zespołu żyły głównej dolnej. Pamiętajmy jednak, że ostre stany zapalne należy eliminować natychmiast, niezależnie od etapu ciąży. U kobiet ciężarnych można bezpiecznie prowadzić leczenie zachowawcze, endodontyczne, drobne zabiegi chirurgiczne, w tym ekstrakcje zębów w znieczuleniu miejscowym z wykorzystaniem środków obkurczających naczynia krwionośne (w przypadku braku innych przeciwwskazań do ich stosowania, takich jak schorzenia ogólne), leczenie schorzeń przyzębia, m.in. skaling z użyciem ultradźwięków, egzogenną profilaktykę fluorkową. W celach diagnostycznych i podczas leczenia endodontycznego oraz ekstrakcji zęba można bezpiecznie wykonać wewnątrzustne zdjęcie RTG.

Profilaktyka próchnicy w trosce o zdrowie dziecka powinna zacząć się już w ciąży?

Działania profilaktyczne należy rozszerzyć na grupę kobiet w wieku rozrodczym, gdyż jeszcze przed zajściem w ciążę pacjentki można jej jamę ustną skutecznie przygotować, eliminując stany zapalne i ogniska próchnicowe, przeprowadzić higienizację i zmotywować pacjentkę do utrzymywania higieny. W każdym momencie jest również czas na profilaktykę fluorkową. Im dłużej kobieta będzie ćwiczyła prawidłowe nawyki higieniczne i żywieniowe, tym większe szanse na przekazanie dobrych wzorców dziecku. Czas ciąży można wykorzystać na edukację w zakresie dbania o zdrowie jamy ustnej dziecka: przedstawienie zaleceń dotyczących szczotkowania z użyciem pasty z fluorem już od pierwszego zęba, informacji o terminie pierwszej wizyty małego człowieka u dentysty oraz unikaniu przez opiekunów zachowań niosących ryzyko wczesnego przedostania się bakterii próchnicotwórczych do jamy ustnej dziecka. 

Pytała Anetta Chęcińska

Tekst przygotowano na podstawie materiałów z panelu dyskusyjnego ekspertów pod przewodnictwem prof. Doroty Olczak-Kowalczyk, konsultanta krajowego w dziedzinie
stomatologii dziecięcej, zorganizowanego podczas CEDE 2018.

Forum dyskusyjne - napisz komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza