14 lipca 2008

Nasz uniwersytet – Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia

W cyklu przedstawiającym placówki Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prezentujemy Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia I Wydziału Lekarskiego, mieszczący się przy ul. Miodowej w Warszawie. Kierownikiem Zakładu jest prof. dr hab. n. med. Renata GÓRSKA.

W 1966 r. w Klinice Stomatologii Zachowawczej AM w Warszawie, kierowanej przez prof. dr. hab. med. Janusza Krzywickiego, wydzielono Zespół Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia. Trzy lata później stał się on samodzielnym zakładem, jednym z pierwszych tego typu w kraju. Placówką, od jej powstania do 1981 r., kierowała prof. dr hab. med. Halina Smosarska-Włazewicz. Jej następczynią, do 1994 r., była prof. dr hab. med. Maria Wierzbicka, która jednocześnie prowadziła Zakład Stomatologii Zachowawczej. Od 1994 r. kierownikiem Zakładu Chorób Błony Śluzowej i przyzębia jest prof. dr hab. med. Renata Górska.

Warunki lokalowe zawsze były trudne. Po kilkunastu latach pracy w strasznej ciasnocie, na II piętrze przy ul. Miodowej, Zakład otrzymał nieco większe pomieszczenia, na parterze tego samego budynku. Obecnie ma 2 sale kliniczno-dydaktyczne (4 i 5 unitów stomatologicznych), salę do specjalistycznych zabiegów periodontologicznych (1 unit stomatologiczny), salę seminaryjną w podziemiach budynku, sterylizatornię oraz pomieszczenia pomocnicze.
Jednak stale rosnąca liczba godzin dydaktycznych związana z nowymi standardami nauczania i przyjęciem zajęć z zakresu higieny stomatologicznej, a także coraz większa ilość świadczonych usług medycznych sprawiły, że znów jest bardzo ciasno.
Zakład jest wyposażony w nowoczesny sprzęt, który umożliwia diagnostykę i leczenie chorób błony śluzowej i przyzębia. Pozwala także realizować program nauczania studentów na poziomie nieodbiegającym od innych krajów Unii Europejskiej.
Od początku istnienia Zakładu liczba pracowników – ze względu na znaczny wzrost liczby godzin dydaktycznych – zwiększyła się trzykrotnie.

Działalność leczniczo-usługowa

Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia udziela świadczeń zdrowotnych, w zakresie podstawowym i specjalistycznym, finansowanych ze środków publicznych, oraz ponadpodstawowym specjalistycznym, finansowanych w innym trybie (środki pochodzące z działalności dydaktycznej Uniwersytetu Medycznego; przyznawane przez Ministerstwo Nauki; pobierane od pacjentów). Rocznie udziela się ok. 10800 porad podstawowych; wykonuje się 3600 usług specjalistycznych i ok. 200 zabiegów ponadstandardowych. Świadczenia podstawowe obejmują przede wszystkim: diagnostykę, ustalanie planu leczenia chorób przyzębia, skaling, polishing, proste zabiegi periodontologiczne, leczenie chorób błony śluzowej jamy ustnej, takich jak: liszaj plaski, leukoplakia, kandidiaza jamy ustnej, afty nawracające, infekcje wirusowe i in.

Leczenie prowadzone przez lekarzy specjalistów periodontologów obejmują, oprócz diagnostyki i konsultacji, specjalistyczne periodontologiczne zabiegi chirurgiczne z zastosowaniem materiałów regenerujących tkanki przyzębia, przeszczepów, wszczepów, nowatorskich technik chirurgicznych, zabiegi z użyciem lasera Nd-YAG itp.

Dzialalność dydaktyczna

W Zakładzie odbywają się wykłady, ćwiczenia i seminaria dla studentów II, III, IV i V roku kierunku lekarsko-dentystycznego oraz zajęcia dla I, II
i III roku licencjackiego kierunku: higiena stomatologiczna i wykłady dla studentów I i II Wydziału Lekarskiego z zakresu propedeutyki chorób błony śluzowej i przyzębia.

W ostatnich latach liczba godzin zajęć dla studentów kierunku lekarsko-dentystycznego systematycznie wzrastała: z 45, poprzez 75, do 210 godzin rocznie. Jest to wynik wprowadzenia nowych standardów nauczania, które zostały przyjęte po wejściu Polski do UE.
Stomatologia to szczególny kierunek, ogromną rolę odgrywają w nim umiejętności manualne, które trzeba doskonalić. Dlatego wiekszość zajęć to ćwiczenia, czyli praca przy pacjencie na unitach dentystycznych.
Zgodnie ze współczesnymi trendami nauczania, w Zakładzie organizuje się wspólne zajęcia dla przyszłych dentystów i higienistów stomatologicznych. Studenci poznają – przydatne w późniejszej praktyce – zasady pracy ergonomicznej: na 4 ręce, lekarz i higienista. Taki tok zajęć bardzo utrudnia mała powierzchnia sal zabiegowych.

– Ze względów lokalowych nie możemy zwiększyć kadry lekarskiej – mówi prof. Górska. – Dlatego asystenci mają wiele nadgodzin, a studenci przychodzą na zajęcia w godzinach 8.00-18.00.
Inna niedogodność to oddalenie naszego Zakładu od pozostałych klinik stomatologicznych. Współczesne nauczanie powinno mieć charakter zintegrowany. Podobnie opieka nad pacjentem powinna być kompleksowa. Rozmieszczenie klinik Instytutu Stomatologii w kilku miejscach utrudnia takie nauczanie i kompleksowe leczenie pacjentów.
W ramach kształcenia podyplomowego w Zakładzie odbywają się staże podyplomowe i specjalizacyjne.
W czasie przerw semestralnych są organizowane kursy doskonalące. Obecnie w Zakładzie pracuje 2 rezydentów i 2 lekarzy odbywających staż specjalizacyjny.

Działalność naukowa

Zakład ma nieliczną kadrę i niezbyt długą historię, ale znakomite osiągnięcia naukowe. Od kilku lat znajduje się w czołówce nie tylko Instytutu Stomatologii, ale również Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
W ubiegłym roku uplasował się na 4. miejscu w uczelnianym rankingu samodzielnych jednostek.
Pracownicy publikują prace w czasopismach z listy filadelfijskiej. Zakład, pierwszy w Polsce, publikował prace z dziedziny periodontologii na łamach prestiżowych czasopism światowych, takich jak: Journal of Periodontology i Clinical Journal of Periodontology.

Prof. Renata Górska, kierownik Zakładu, była promotorem 8 prac doktorskich, z których 4 obroniono z wyróżnieniem. Obecnie są przygotowywane kolejne doktoraty oraz 2 rozprawy habilitacyjne.

Badania prowadzone w Zakładzie dotyczą zagadnień związanych z etiopatogenezą i leczeniem chorób przyzębia i błony śluzowej oraz związków między stanem jamy ustnej a chorobami ogólnoustrojowymi.

Współczesna światowa periodontologia zwraca szczególną uwagę na fakt, że jama ustna jest integralną częścią organizmu człowieka, a stan jej zdrowia odgrywa zasadniczą rolę w etiopatogenezie innych chorób.
Zły stan przyzębia stanowi czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, miażdżycy, udaru mózgu, wpływa na przedwczesny poród i niską wagę urodzeniową noworodków. Badania te sugerują, a nawet wymuszają współpracę między dentystami i lekarzami różnych specjalności. Ponadto są prowadzone badania w zakresie różnych technik zabiegów chirurgicznych na przyzębiu z zastosowaniem nowoczesnych materiałów.

W 2000 r. opublikowano 2 skrypty: „Materiały do zajęć z zakresu chorób błony śluzowej” oraz „Choroby przyzębia”. Ostatni zawiera nową klasyfikację tych chorób, kryteria rozpoznawania i możliwości leczenia, przygotowane przez Amerykańskie Towarzystwo Periodontologiczne, z którym Zakład ma kontakty naukowe.
W 2002 r. autorzy skryptów otrzymali nagrodę dydaktyczną.

W 2007 r. ukazała się książka „Choroby błony śluzowej jamy ustnej” pod redakcją Renaty Górskiej; współautorami tej pozycji są pracownicy Zakładu Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia. – Kadra Zakładu składa się z młodych i doskonale przygotowanych do pracy lekarzy – podkreśla prof. Górska – z wieloma z nich łączę duże nadzieje na przyszłość.

Małgorzata SKARBEK

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza