8 lipca 2008

Porozmawiajmy o książkach – Próba rekonstrukcji

W styczniu 2008 r. ukazała się książka Jadwigi Staniszkis pt. „Ja. Próba rekonstrukcji”. We „Wprowadzeniu” autorka przeprowadza wnikliwą analizę sfer inteligenckich i ich funkcjonowania w konfliktach intelektualnych. Analizuje też swoje życiowe decyzje, pobudki, którymi się kierowała. Stara się wytłumaczyć swą odmienność, typową dla środowisk artystycznych. Na różnicę zachowań wpłynęła ponadto wielorasowa genealogia, cechy przekazane przez Litwinów, Ormian, Niemców i Żydów.

Pierwszy rozdział jest trudny; długie zdania, obfita terminologia i zwroty charakterystyczne dla Jadwigi Staniszkis, profesora socjologii i politologii. Autorka silnie przeżywa przeszłość, która nagle powróciła z chwilą ukazania się jej nazwiska na tzw. liście Wildsteina. Czuje się głęboko ugodzona, bo nie poczuwa się do winy. To traumatyczne wydarzenie tłumaczy perfidią machiny totalitaryzmu komunistycznego z dawnych lat, który wciąż się pojawia.

Następne rozdziały – o podróżach, nauce, uczuciach, domach i zwierzętach – są napisane w bardzo prosty, przystępny sposób. Autorka malowniczo przedstawia rodzime pejzaże, które wzbudzają wzruszenie i zachwyt. Opisuje rozległe przestrzenie Azji i Ameryki Południowej. Poznała również Chiny i Japonię, gdzie przebywała przeszło rok, obserwując ludzi, faunę i florę.

W rozdziale „Uczucia” Jadwiga Staniszkis zapoznaje czytelników ze swymi przodkami oraz najbliższą rodziną: mężem, córką i wnukami. Wraca pamięcią do swych relacji z mężczyznami; zarówno intelektualnych, jak i uczuciowych, zabarwionych fascynacją erotyczną.

Zainteresował mnie również wywiad, którego udzieliła dziennikarce Annie Grużewskiej na temat lektur i fascynacji twórczością różnych pisarzy: Mishimy i Kawabaty, Nabokowa i Márqueza.

Polecam książkę Jadwigi Staniszkis; jest świetnie napisana, ciekawa i na pewno długo pozostanie w pamięci.

Jakie jest przesłanie tej wnikliwej obserwacji samej siebie? Nie traktować chwilowej przegranej jak totalnej klęski, ale przyjmować ją jako pożyteczną lekcję.

Anna BIEŻAŃSKA

Jadwiga Staniszkis, „Ja. Próba rekonstrukcji”,
Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2008

Archiwum

Okręgowa Izba Lekarska w Warszawie im. prof. Jana Nielubowicza